Ma`rifat

از مسائلى که در عرفان اسلامى و بیانات اهل معرفت مورد توجه واقع شده، مسئله چگونگى ظهور حق تعالى در مراتب تعینات است؛ یعنى چگونه حق ـ جلّ و علا ـ از مرتبه کمون به مرتبه ظهور رسیده است. آنچه این مقاله به بررسى آن پرداخته، این است که این امر از آن مرتبه اى که هیچ نحو تعینى از خود ندارد، چگونه به مرحله اى مى رسد که براى ما قابل مشاهده مى گردد. همّ اساسى این پژوهش، توضیح بسامان و تبیین نظام مند نظر مشهور از اهل تحقیق است که در نهایت، بدین قرار قابل عرضه مى باشد: در تعینات ذاتى، مانند تعین اوّل، ظهور از آنِ حق بوده، هستى حقیقى از اوست و در تعیناتى که در دایره فیض مقدس است، خلق ظهور داشته و حق باطن است؛ یعنى خلق حجاب حق است و اگر حجاب خلق برداشته شود، هستى حق ظاهر مى گردد.