این مقاله با رویکرد تحلیلى و بررسى اسنادى، به دنبال این است که نقش نظام تربیتى در تعلیم و تربیت ارزش ها را با توجه به نقش معلم، دانش آموز، همسالان، فضاى مدرسه و تأثیر متقابل نظام تربیتى و ارزشى به اجمال بررسى مى کند. روابط انسانى در مدرسه عامل مهم در تبیین ارزش ها مى باشد. دو رکن اساسى روابط انسانى، معلم و دانش آموز مى باشند که معلم نقش مهمى در سلامت روانى دانش آموزان ایفا مى کند. دانش آموز نیز در فرایند تبیین ارزش با پذیرش فرهنگ، گروه خود را با خواست هاى آنان هماهنگ مى کند. همسالان نیز با برقرارى ارتباط افقى امکانات یادگیرى مهارت هاى اجتماعى انتقال ارزش ها را فراهم مى کنند.
تأثیر فضاهاى آموزشى مانند کتاب درسى، معلم و شیوه ارزشیابى یکى از اصول برنامه ریزى درسى به شمار مى آیند. ارزش هایى که فرد در مدرسه به دست مى آورد، چنانچه با ارزش هاى حاکم بر روابط اجتماعى سازگار نباشند، بى تأثیر خواهند بود و افراد در جریان اجتماعى شدن، آرمان هاى مدرسه را فراموش مى کنند.