Ma`rifat

مصحف حضرت على (ع) از آن نظر که نخستین مصحف جامع، نخستین تفسیر مدوّن قرآن و نخستین کتاب در مباحث علوم قرآنى است، اهمیت ویژه اى دارد. بحث درباره محتواى مصحف مزبور در ذیل مسئله تحریف یا عدم تحریف قرآن، و ترتیب آیات و سور آن در ذیل مباحث توقیفى یا اجتهادى بودن ترتیب آیات و سور مطرح مى شود. مسئله اساسى در مقاله حاضر، طرح نظریات گوناگون درباره ترتیب مصحف امیرمؤمنان (ع) و بررسى دلالت ادلّه مطرح شده از سوى قایلان مغایرت ترتیب این مصحف با ترتیب قرآن در دسترس ماست. هدف اصلى از طرح این مسئله روشن ساختن این مطلب است که اگر ترتیب آن مصحف شریف به درستى و به طور قطع روشن نباشد، هرگز در توقیفى یا اجتهادى بودن ترتیب آیات و سور، نمى توان بر آن تکیه نمود. مقاله پیش رو روشن خواهد کرد که دلایل مورد استناد از سوى قایلان نزولى بودن ترتیب آن مصحف تام نبوده و دلالت مهم ترین مدرک آنان (روایات و گزارش هاى تاریخى) خالى از صراحت است. روش به کار گرفته شده در این مقاله، مسئله پژوهى و اسنادى ـ تحلیلى است.