Ma`rifat

جانشینى خدا، از جمله موضوعات مهم و اساسى است که بیشتر متفکران مطرح کرده اند و بر آن صحه گذاشته و آثارى را مترتب کرده اند. موضوع خلافت انسان در قرآن، علاوه بر بحث تفسیرى، جنبه کلامى نیز دارد. این بحث، مبناى استدلالات و برداشت هاى اعتقادى و عرفانى بوده است. آیه محورى در این موضوع، آیه خلافت (بقره: 30) است که معمولاً متفکران و مفسران، از آن خلافت و جانشینى خدا را براى انسان استفاده کرده اند. در این نوشتار، نگارنده در نقد مقاله اى با عنوان «خلافت انسان در قرآن» ـ که نویسنده مقاله با فرض و پذیرش این اصل که انسان جانشین خداست، درصدد تبیین مقام خلافت الهى بوده است ـ مرحله به مرحله مطالب آن را با استدلالات عقلى و قرآنى تحلیل و نقد مى کند. حاصل مقاله اینکه سخنان نویسنده، به هیچ روى، توانایى اثبات خلیفه اللّه بودن انسان را ندارد و طبعا امورى که مترتب بر این اصل قرار گرفته اند، از ثبات و اصالت برخوردار نیستند.