Ma`rifat

در قرآن واژگانى وجود دارند که از اصالت عربى برخوردار نیستند؛ این واژه ها، معرّب یا دخیل نامیده مى شوند. درباره تعداد معرّبات فارسى در قرآن، اختلاف نظر وجود دارد، اما اصل وجود آنها مورد اتفاق است. درباره ترجمه معربات فارسى، زبان اصلى این کلمات و زبان مقصد در ترجمه، یکسان است. در نتیجه، این سؤال مطرح مى شود که آیا مى توان این واژگان را بى نیاز از ترجمه شمرد؟ و یا مى توان شکل پیش از تعریب کلمه را بدون در نظر گرفتن دگرگونى هاى معنایى لغت، به کار گرفت؟ این نوشتار با محور قرار دادن دو واژه معرّب از فارسى «ابریق» و «استبرق»، پاسخ این سؤالات را جست وجو مى نماید. روش پژوهش، کتابخانه اى و مبتنى بر توصیف و تحلیل بوده و بعد از معناشناسى و نقد ترجمه هاى ارائه شده از این دو واژه، به این نتیجه رسیده است که نمى توان شکل معرّب کلمه و نیز شکل پیش از تعریب آن را ـ بدون در نظر گرفتن معانى جدیدى که نزد مخاطب امروزین یافته است ـ در ترجمه به کار گرفت. در نتیجه، معادل «آبریز» براى لفظ «ابریق»، و «دیباى ضخیم» یا «دیباى درشت بافت» براى «استبرق» برگزیده مى شوند.