برخلاف تصور رایج، همه فلاسفه الهى نفس انسانى را مجرد محض نمىدانند. ملّاصدرا، برخلاف حکیمان مشایى و اشراقى، بر آن است که نفس وجودى ذومراتب دارد و در بعضى از مراتب خود مادى و در بعضى دیگر مجرد است؛ یعنى نفس موجودى است که مادیت و تجرد را همراه و همساز کرده است. وجود موجودات مادى و هستى هاى مجرد، دستکم در فلسفه اسلامى، چندان محل بحث و مناقشه نیست، اما امکان و تحقق موجودِ مادى ـ مجرد رهاورد حکمت متعالیه است و تنها با مبانى و اصول آن قابل تثبیت است.
مقاله حاضر با روش توصیفى ـ تحلیلى برخى اصول، مبانى و مقدماتى را که فهم صحیح نحوه وجودِ مادى مجردِ نفس بر آنها مبتنى است به اجمال بررسى کرده است.