Ma`rifat

ارمغان مهم رؤیارویى ایرانیان با تجدد، چالش بین سنت‏هاى دینى و تجدد بود. حوزه مسائل زنان و خانواده نیز در چنبره این چالش گرفتار آمد. این نوشتار مى‏کوشد با رویکردى جامعه‏شناختى ـ تاریخى و با روش اسنادى و کتابخانه‏اى به این پرسش‏ها پاسخ دهد که تفکر فمینیستى از چه زمانى وارد فضاى فکرى جامعه ایرانى شد و با تکیه بر چه بسترهایى به اشاعه خود پرداخت و در این مسیر چه مراحلى را پشت سرگذاشت؟ یافته‏ها حکایت از این دارد که حوادث پیش و پس از انقلاب مشروطه، زمینه آشنایى برخى زنان ایرانى را با جنبش زنان در غرب، فراهم آورد. در این میان، ساختارى شبه جنبش در ایران شکل گرفت که بر زیست بهتر زنان و احقاق حقوق زنان تأکید مى‏کرد. اما با ظهور دوره پهلوى‏ها، جنبش شکل دولتى به خود گرفته و به موجى آسوده بدل شد. با پیروزى انقلاب اسلامى، موج سومى از جنبش شکل گرفت که همگرایى بیشترى با مبانى فمینیسم غربى داشت. این موج را طیف‏هاى متفاوت و گاه متناقضى تشکیل مى‏دهند که على‏رغم تفاوت‏هاى بسیار، در این نکته مشترکند که مسائل عصر مدرن را نباید با دین توضیح داد. این رویکردها از یک‏سو، از فقدان نگرش علمى رنج مى‏برند و از سوى دیگر، نوعى الگوبردارى صرف از مسائل زنان در غرب و بى‏توجه به ظرفیت‏هاى فرهنگى و ملى در حل مسائل زنان هستند. افزون بر این، رویکردهاى آنان نوعا سیاسى است که مى‏توانند از سوى دشمنان مورد بهره‏بردارى قرار گرفته و خطرى بزرگ براى امنیت ملى باشند.