Ma`rifat

بخشودگى، به‏منزله یک سازه روان‏شناختى و فضیلتى اخلاقى، به دلیل مزایاى آن در حوزه‏هاى فردى و خانوادگى، مدتى است موضوع مطالعات گسترده میدانى در غرب قرار گرفته و خاستگاه آن، باورهاى دینى قلمداد شده است. در اسلام، این سازه از ابعاد مختلفى مورد توجه قرار گرفته است. این نوشتار، با روش توصیفى ـ تحلیلى، به بررسى بخشودگى در ادبیات اسلامى و روان‏شناسى مى‏پردازد. همچنین با مقایسه کیفیت پرداختن این دو حوزه به مقوله مزبور، به ارائه الگویى نظرى از رویکرد اسلام به بخشودگى همت گمارده است. نتایج نشان داد بخشودگى در آموزه‏هاى اسلامى با توجه به مقتضیات زمان و موقعیت، چند بعدى بوده، سطوح بخشودگى با توجه به درجات ایمان و تقوا در افراد متفاوت مى‏باشد. نیز با توجه به گستره خطا، انگیزه فرد خاطى و پیامد بخشودگى، از دو بعد ممدوح و مذموم برخوردار است. مطالعه ابعاد و سطوح بخشودگى در آموزه‏هاى اسلامى و تبدیل آن به یک الگوى نظرى مى‏تواند زمینه‏اى براى کاربرد و آزمون آن در مطالعات تجربى در بستر فرهنگ ایرانى-اسلامى فراهم نماید.