Ma`rifat

هدف اصلى این مقاله بررسى نسبت دیدگاه اخلاقى ابن‏سینا با واقع‏گرایى اخلاقى است، اما ازآنجاکه در تفسیر دیدگاه اخلاقى ابن‏سینا، اختلاف‏نظر وجود دارد، در این مقاله سعى بر آن است که ابتدا با روشى توصیفى ـ تحلیلى دیدگاه اخلاقى ابن‏سینا تبیین گردد و سپس نسبت آن با واقع‏گرایى اخلاقى بیان شود. نتیجه تحقیق این است که على‏رغم اینکه ابن‏سینا قضایاى اخلاقى را بدیهى نمى‏داند، اما هیچ دلیلى وجود ندارد که آنها را اخبارى و قابل صدق و کذب هم نداند. اما اینکه ایشان قضایاى اخلاقى را از اقسام مشهورات ذکر کرده، منافاتى با واقع‏گرایى ندارد؛ زیرا مقصود ایشان که مى‏گوید احکام اخلاقى پایه‏اى جز شهرت ندارند، این است که اساس معرفتى احکام اخلاقى شهرت است. بنابراین، به نظر مى‏رسد سخن ابن‏سینا ناظر به مقام اثبات است و نه ثبوت. بر این اساس، تفسیر مرحوم مظفر و محقق اصفهانى، که سخن ابن‏سینا را ناظر به مقام ثبوت مى‏دانند، صحیح نیست.