Ma`rifat

در «المیزان» مفاهیم متعددى وجود دارد که مى‏توانند نزدیک با مبانى، اصول، اهداف، روش‏ها و مراحل تعلیم و تربیت باشند. این مقاله به دنبال استنباط مفاهیمى از تفسیر المیزان است که با مبانى تعلیم و تربیت در ارتباط است؛ به ‏ویژه آن دسته از مبانى که به‏عنوان مبانى هستى‏شناختى تربیت و به‏ طور خاص، «سنت ‏هاى تربیت‏ساز» شناخته مى‏شوند. به‏ طورکلى، سنت‏هاى الهى را مى‏توان به دو قسم منقسم کرد: سنت‏هاى اخروى و سنت‏هاى دنیوى؛ دسته اول، سنت‏هایى هستند که به زندگانى آن‏جهانى و مسئله پاداش و کیفر اخروى مربوط است و دسته دوم، به رفتارهاى اجتماعى انسان و نتایج این‏جهانى آن مى ‏پردازد. منظور از سنت‏هاى تربیت‏ساز در اینجا، دسته دوم از این سنت‏ها، یعنى سنت‏هایى است که به رفتارهاى اجتماعى انسان و نتایج این‏جهانى آن مربوط مى‏شود. از مهم‏ترین سنت‏هاى تربیت‏ساز، مى ‏توان به سنت امتحان و ابتلاء، سنت ارسال رسل، سنت هدایت، سنت استدراج، سنت املاء و امهال، سنت قطعى پیروزى حق بر باطل (که هدف خداوند متعال در قرآن کریم از طرح آنها به مناسبت‏هاى مختلف، تربیت انسان‏ها و ارائه طریق سلوک به سوى سعادت و کمال بوده)، اشاره کرد.