Ma`rifat

چیستى محکم و متشابه، پرسشى است همزاد قرآن کریم که قرآن‏پژوهان از دیرزمان در پى یافتن پاسخى مناسب براى آن بوده‏اند. در این میان، علّامه طباطبائى از جمله کسانى است که به شایستگى از عهده این مهم برآمده است. این مقاله با روش توصیفى ـ تحلیلى، به نقل و نقد دیدگاه مرحوم علّامه مى‏پردازد و هدف آن، بررسى آراء و نظریات علّامه در عرصه احکام و تشابه و تحلیل آن است. مرحوم علّامه معتقد است: متشابه به معنى چند مدلولى مشتبهِ با یکدیگر که مراد واقعى در آن نهان است وجود دارد. علّامه با تأسیس اصل مخلوط شدن نزولات غیبى و آسمانى بعد از فرود به زمین با ناخالصى‏ها، وجود تشابه در قرآن را امرى طبیعى مى‏داند و تعیین مراد واقعى در متشابه را بر عهده آیات محکم که متقن و مستحکم است و ویژگى ام‏الکتابى دارد مى‏گذارد. به باور علّامه، این دیدگاه برخاسته از تدبر در قرآن و برگرفته از مکتب تفسیرى اهل‏بیت علیهم‏ السلام است.