Ma`rifat

در نوشتار حاضر به مدد شیوه تحلیلی ـ اسنادی، به نقد کتاب «ریشه های فرهنگی ارتباط در ایران» پرداخته ایم. نتایج تحقیق آشکارکنندة برخی نقایص صوری و محتوایی است. در بخش صوری، کتاب به بازنگری جدی در ویرایش فاصله ها، اشتباهات تایپی و جملات نامفهوم نیازمند است. در بخش محتوایی، مهم ترین نکته، عدم انتخاب روش تحقیق مناسب و گزینش رویکرد تحلیلی خاصِ تاریخی است. گزینش روش تحقیق کمّی برای مسئله ای همچون ریشه های فرهنگی که ماهیتاً کیفی است، مؤلف را به کلی نگری و تعمیم دهی غیرمنطقی سوق داده است. به علاوه، انتخاب یک رویکرد خاص تاریخی ملهم از نظریة «استبداد ایرانی» و نظریة «زوال اندیشه سیاسی» مؤلف را مبتلا به «خودشرق شناسی» و غفلت از فضایل اخلاقی ایرانیان کرده است. توجه به پدیدة مهم انقلاب اسلامی و نحوه ورود و مواجهة مدرنیته به ایران، جزو پیشنهادهای نگارنده است تا با نگاهی جامع به تفسیر خلقیات ایرانیان پرداخته شود. مطالعة انتقادی این کتاب ضرورت رهایی محققان از گفتمان شرق شناسانه و توجه به خلقیات ایرانیان در بستر «گفتمان علم بومی» را بیش از پیش آشکار می کند.