Ma`rifat

مسئلۀ شناخت صفات الهی ازجمله مباحث بسیار اختلاف انگیز در میان پیروان ادیان ابراهیمی بوده است. در این میان مسیحیان و مسلمانان، گوی سبقت را از سایران ربوده اند و البته تشتت آراء در آثار متفکران مسلمان، بسی مشهودتر است. ازآنجاکه دانستن علل اصلی این اختلافات در روش شناسی پژوهش های بنیادی در مباحث ناظر به الهیات، تأثیرات قابل توجهی دارد و مانع ورود اهل تحقیق به برخی بیراهه هاست؛ نوشتار پیش رو در پی گردآوری و تحلیل آن علل کوشیده است. با تتبع در آثار فریقین، اختلاف مزبور، معلول سه علت شناخته شد. مهم ترین آنها بروز اختلافات مذهبی پس از شهادت رسول الهی است که به مهجوریت کتاب الهی و انقطاع سواد اعظم مسلمانان از حاملان رسالت نبوی انجامید. اما دو امر دیگر، از خارج جامعۀ اسلامی با مباشرت خلفای خودخوانده نشئت گرفته است: یکی نشر آراء مخلوط از حق و باطلِ اهل کتاب در میان مسلمانان مبتدی به ویژه در عصر خلیفۀ دوم و دیگر، ترجمه و نشر بدون برنامۀ آثار مختلف فیلسوفان یونانی در عهد عباسیان.