Ma`rifat

محور مقاله حاضر، عبارت است از تبیین رابطه میان کیفر (مجازات) و مسئولیت. نویسنده ابتدا به بررسى مفهوم کیفر و تفاوت آن با تنبیه غیرکیفرى و همچنین انتقام مى پردازد. سپس تحت عنوان «هدف از کیفر»، ضمن پرداختن به فلسفه کیفر (مجازات)، به چهار نظریه در این زمینه اشاره مى کند: 1. نظریه گذشته نگرى؛ 2. نظریه نتیجه گرایى مبتنى بر واقعیات؛ 3. نظریه نتیجه گرایى مبتنى بر عقل؛ 4. نظریه سودگرایى؛ آن گاه ضمن بررسى نسبتا تفصیلى نظریه کانت در باب فلسفه مجازات، به مفهوم اجمالى مسئولیت اشاره مى کند و سپس تحت عنوان «عمل غیرقانونى» به شرط ایجاد مسئولیت مى پردازد. سرانجام در پایان مقاله، تحت عنوان «مسئولیت و عذر موجّه» مؤلف در واقع، بعضى از عوامل را رافع مسئولیت کیفرى نظیر اجبار و جنون را مطرح مى کند و به تحلیل علّى عذرهاى موجهى نظیر اجبار دست مى یازد، سپس به عنوان نقطه محورى بحث، به مرز میان رفتار اختیارى و غیراختیارى اشاره مى کند و اینکه این مرز در فرهنگ هاى مختلف تا حدودى متفاوت است. این مقال، در مجموع مطالب مفیدى را دربردارد، هرچند ممکن است برخى بخش هاى آن قابل نقد باشد.