Marifat, Volume 31, Issue 6, No 297, Year 2025 , Pages 57-67

    Analyzing and Explaining the Anthropological Foundations of Islamic Future Studies

    Article Type: 
    Promotional
    Writers:
    Rahim / Assistant Professor at the Future Studies Department, Islamic Science and Culture Research Institute / r.karegar@isca.ac.ir
    ✍️ محمد هاشم وزیرزاده / PhD Student of Islamic Knowledge Teaching, Tehran University / M.h.Vazirzade55@gmail.com
    Abstract: 
    Abstract The main topic in human sciences discussions is man, and dealing with anthropological foundations is the main prerequisite for development in human sciences and human civilization. The purpose of this research is to examine and explain anthropological foundations based on the divine worldview effective in religious future studies. The method used in this scientific and subject-oriented research is descriptive-analytical, and the content has been collected in the phenomenological field using library method. The findings indicate that Islamic future studies is an alternative version of traditional future studies, the most important feature of which is its relationship with religion. Religious schools are more futuristic than any philosophical and scientific point of view. Islam outlines the nature and truth of man and the future of the world and promises a favorable situation for humanity in an inspiring vision. Many futurist efforts have been made with regard to achieving the ideals and believing in the purposefulness of future events, which is what many futurists share in common. So without knowing the anthropological foundations of future studies, we will not have much success in knowing it. In the divine worldview system, man naturally has the desire to move towards infinite perfection and to achieve more virtues and merits by knowing the future. Man is also the only being who creates his own future by his own choices. Change in destiny depends on change in will.
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :تحلیل و تبیین مبانی انسان‌شناختی آینده‌پژوهی اسلامی
    Abstract: 
    انسان، محور مباحث علوم انسانی است و پرداختن به مبانی انسان شناختی، اصلی ترین پیش نیاز تحول در علوم انسانی و تمدن سازی بشری است. هدف این تحقیق، بررسی و تبیین مبانی انسان شناختی مبتنی بر جهان بینی الهی است که مؤثر در آینده پژوهی دینی می باشد، و روش تحقیق حاضر، از نوع توصیفی ـ تحلیلی و با صورت علمی و موضوع محور بوده و مطالب آن با روش کتابخانه ای در عرصة پدیده شناختی گردآوری شده است. یافته های این تحقیق حاکی است که آینده پژوهی اسلامی نسخه ای بدیل از آینده پژوهی عرفی است که مهم ترین ویژگی آن ارتباط با دین است و مکاتب دینی از هر دیدگاه فلسفی و علمی، آینده نگرتر هستند. اسلام ماهیت و حقیقت انسان و آینده جهان را ترسیم کرده و در چشم اندازی الهام بخش، وضعیت مطلوبی را برای بشریت نوید می دهد. رسیدن به آرمان ها و اعتقاد به هدفمندی رویدادهای آینده در بسیاری از تلاش های آینده پژوهانه وجود داشته و مرز مشترک بین بسیاری از آینده پژوهان است. نتیجه آنکه بدون شناخت مبانی انسان شناختی آینده پژوهی، توفیق زیادی در شناخت این علم و فن را نخواهیم داشت. در نظام جهان بینی الهی، انسان به صورت فطری، میل حرکت به سمت کمال بی نهایت را دارد و می خواهد با شناخت آینده، کمالات بیشتری را برای خود مهیا کند و همچنین او تنها موجودی است که با اختیار خود، آینده خودش را می سازد و تغییر در سرنوشت، وابسته به تغییر اراده هاست.
    References: 
    • نهج‌البلاغه، 1414ق، تصحيح صبحي صالح، قم، هجرت‏‏.
    • ابن‌اثير جزري، مبارك‌بن محمد، 1367، النهاية في غريب الحديث و الأثر، چ چهارم، قم، اسماعيليان.
    • ابن‌فارس، احمدبن، 1404ق،‏ معجم مقاييس اللغة، قم‏، مکتب الاعلام الاسلامي.
    • بستانى، فؤاد افرام، 1375، فرهنگ ابجدى، چ دوم‏،‏ تهران، اسلامي.
    • بل، وندل، 1392، مباني آينده‌پژوهي، ترجمة مصطفی تقوی و محسن محقق، تهران، مؤسسة آموزشي و تحقيقاتي صنايع دفاعي.
    • بهروزي‌لک، غلامرضا، 1392، «مهدويت‌پژوهي و آينده‌پژوهي: تشابهات و تمايزات»، مطالعات معرفتي در دانشگاه اسلامي، ش 54، ص ‌103ـ132.
    • پدرام، عبدالرحيم و محمدرحيم عيوضي، 1395، درآمدي بر آينده‌پژوهي اسلامي، چ دوم، تهران، مؤسسة آموزشي و تحقيقاتي صنايع دفاعي.
    • تقوی‌نسب، سیدمحمد و عبدالمجيد کرامت‌زاده، 1398، مبانی آینده‌پژوهی از ديدگاه فلاسفه اسلامي، تهران، دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی.
    • تيشه يار، ماندانا، 1396، آينده‌پژوهي در مطالعات استراتژيک، چ سوم، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردي.
    • جمعي از نويسندگان، 1388، آينده‌پژوهي؛ مفاهيم، روش‌ها، تهران، مرکز آينده‌پژوهي علوم و فناوري دفاعي.
    • جوادي آملي، عبدالله، 1384، فطرت در قرآن، چ سوم، قم، اسراء.
    • ـــــ ، 1385، هدايت در قرآن، چ دوم، قم، اسراء.
    • ـــــ ، 1387، مبادي اخلاق در قرآن، چ ششم، قم، اسراء.
    • ـــــ ، 1389، جامعه در قرآن، چ سوم، قم، اسراء.
    • حافظ برسى، رجب‌بن محمد، 1422ق، مشارق أنواراليقين في اسرار اميرالمؤمنين، بيروت، أعلمي‏‏.
    • حرعاملى، محمدبن حسن، 1380، ‏الجواهر السنية في الأحاديث القدسية، چ سوم، تهران، دهقان‏‏.
    • حسن‌زاده آملي، حسن، 1380، عيون مسائل نفس و شرح آن، ترجمة ابراهيم احمديان و سيدمصطفي بابايي، قم، قيام.
    • حسيني زبيدي، محمدمرتضى، 1414ق، تاج‌العروس من جواهرالقاموس‏، بيروت، دارالفكر.
    • راغب اصفهانى، حسين‌بن محمد، 1412ق، مفردات ألفاظ القرآن‏، بيروت، دار القلم.
    • رجبي، محمود، 1390، انسان‌شناسي، چ پانزدهم، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
    • رستمی، محسن و رضا عیسی کشاورز، 1397، مبانی آینده‌پژوهی، تهران، پشتیبان.
    • سبحاني، جعفر، 1385، سرنوشت از ديدگاه علم و فلسفه، چ دوم، قم، مؤسسة امام صادق.
    • صادقي، عبدالرحيم، 1396، آينده‌پژوهي با رويکرد ديني، چ دوم، تهران، جامعة المصطفي العالميه.
    • صفايى حائرى، على، 1386، حركت‏، چ دوم، قم، ليلة القدر.
    • ـــــ ، 1391، تطهير با جارى قرآن‏، قم، ليلة القدر.
    • طباطبائي، سيدمحمدحسين، 1374، تفسير الميزان، ترجمة سيدمحمدباقر موسوي همداني، چ پنجم، قم، جامعة مدرسين.
    • عنايت‌الله، سهيل، 1388، پرسش از آينده، تهران، مؤسسة آموزشي و تحقيقاتي صنايع دفاعي.
    • عيوضي، محمد‌رحيم، 1388، «آينده‌پژوهشي و مطالعات ديني»، کتاب ماه دين، ش 144، ص ‌3ـ7.
    • فيومى، احمدبن محمد، 1414ق، المصباح المنير في غريب الشرح الكبير، چ دوم، قم، هجرت.
    • كلينى، محمدبن يعقوب، 1429ق، الكافي، قم، دارالحديث‏.
    • گروهي از نويسندگان، 1391، فلسفة تعليم و تربيت، زيرنظر محمدتقي مصباح يزدي، تهران، مدرسه.
    • لطیفی، علی، 1396، مبانی فلسفی علم تعلیم و تربیت، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
    • مسلمي‌زاده، طاهره، 1384، پايگاه دانش آيات و روايات آينده‌انديشي، تهران، مؤسسة آموزشي و تحقيقاتي صنايع دفاعي.
    • مصباح يزدي، محمدتقي، 1384، به‌سوي خودسازي، چ چهارم، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
    • ـــــ ، 1388، انسان‌سازي در قرآن، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
    • ـــــ ، 1389، درباره پژوهش، قم، مؤسسة آموزشى و پژوهشى امام خمينى.
    • ـــــ ، 1396، خودشناسي براي خودسازي، چ بيستم، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
    • مطهري، مرتضي، 1372، مجموعه ‏آثار، چ هشتم، تهران، صدرا.
    • مغنيه، محمدجواد، 1424ق، التفسير الكاشف‏، قم، دار الكتاب الاسلامي‏.
    • مكارم شيرازى، ناصر و ديگران، 1374، تفسير نمونه، قم، دار الكتب الاسلاميه.
    • م‍ل‍ک‍ي‌ف‍ر، ع‍ق‍ي‍ل و همکاران، 1386، ال‍ف‍ب‍اي‌ آي‍ن‍ده‌‌پژوهي،‌ چ سوم، تهران، ک‍ران‍ه‌ ع‍ل‍م.
    • منطقي، محسن، 1391، «درآمدي بر اسلام و آينده‌پژوهي»، اسلام و پژوهش‌هاي مديريتي، ش 4، ص ‌19ـ33.
    • ميرباقري، سيدمحمدمهدي، 1393، بينش تمدني، قم، کتاب فردا.
    • نسفى، ‏عزيزالدين، 1379، بيان التنزيل‏، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگى.
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    , Rahim, , .(2025) Analyzing and Explaining the Anthropological Foundations of Islamic Future Studies. Marifat, 31(6), 57-67

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Rahim ; ."Analyzing and Explaining the Anthropological Foundations of Islamic Future Studies". Marifat, 31, 6, 2025, 57-67

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    , R, , .(2025) 'Analyzing and Explaining the Anthropological Foundations of Islamic Future Studies', Marifat, 31(6), pp. 57-67

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    , R, , . Analyzing and Explaining the Anthropological Foundations of Islamic Future Studies. Marifat, 2025; 31(6): 57-67