Abstract
The main question of this paper is whether God has a characteristic or a set of characteristics based on which He can be considered a person. Is it possible to prove the idea of personal God from the perspective of the Qur'an? Using descriptive-analytical method, this paper argues that the concept of personal God is not a simple and privileged description among other attributes. It shows that personal God is a composite description and a collection of different attributes, whose totality leads to the formation of new effects. Therefore, about seven necessary criteria for personal God are proposed, based on which it can be judged whether, from the perspective of the Qur'an, God is a personal being or not. Based on the findings of this research, the personal nature of the God of Islam is proven with the evidence provided from the Qur'an.
در این مبحث پرسش اصلی آن است که آیا خداوند ویژگی یا مجموعه ای از ویژگی ها را دارد که بتوان براساس آنها او را به مثابه یک شخص قلمداد کرد؟ آیا از منظر قرآن می توان شخص انگاری خداوند را اثبات کرد؟ این پژوهش از روش توصیفی ـ تحلیلی استفاده می کند و ابتدا با بیان اینکه مفهوم شخص وارگی یک وصف بسیط و ممتاز در عداد سایر اوصاف نیست، نشان داده خواهد شد که شخص وارگی، وصفی مرکب گونه و مجموعه ای از اوصاف مختلف است که جمع آن، سبب شکل گیری آثار جدید می شود؛ ازاین رو حدود هفت معیار ضروری برای شخص وارگی مطرح می شود که براساس آن می توان قضاوت کرد که آیا از منظر قرآن، خداوند موجودی متشخص است یا نه؟ براساس یافته های این پژوهش با شواهدی که از قرآن خواهیم آورد، شخص وار بودن خدای دین اسلام اثبات می شود.
نهجالبلاغه، 1387، ترجمة محمد دشتي، چ سي و دوم، قم، الهادي.
اصغري، محمدجواد، 1394، «بررسي انتقادي ديدگاه سوئين برن در باب صفات خدا»، انديشه نوين ديني، سال يازدهم، ش 42، ص 19ـ34.
ايلخاني، محمد، 1375 «اصل فرديت و نظريه کليات در آثار بوئثيوس»، نامه فرهنگ، ش 22، ص 110ـ123.
برايان، ديوس، 1392، درآمدي بر فلسفه دين، ترجمة مليحه صابري، تهران، سمت.
پترسون، مايکل و ديگران، 1379، عقل و اعتقاد ديني، ترجمة احمد نراقي و ابراهيم سلطاني، چ سوم، تهران، طرح نو.
جوادي آملي، عبدالله، 1386، شرح حکمت متعاليه، تهران، الزهراء.
ـــــ ، 1397، توحید در قرآن، چ نهم، قم، اسراء.
رحيمپور، مسعود و فروغالسادات رحيمپور، 1398، «خداي شخصوار از منظر علامه طباطبائي در مقايسه با الهيات گشوده»، فلسفه و کلام اسلامي، سال پنجاه و دو، ش 2، ص 251ـ270.
سبحاني جعفر، بيتا، شناخت صفات خدا، قم، مؤسسة امام صادق.
طباطبائي، سيدمحمدحسين، 1380، بداية الحکمه، قم، جامعة مدرسين.
ـــــ ، 1382، نهاية الحکمه، چ هجدهم، قم، جامعة مدرسين.
ـــــ ، 1386، الميزان في تفسير القرآن، چ بيست و سوم، قم، جامعة مدرسين.
ـــــ ، 1390، رسائل توحيدي، چ سوم، قم، بوستان کتاب.
ـــــ ، 1395، نهاية الحکمه، چاپ سي و يکم، قم، جامعة مدرسين.
لگنهاوزن، محمد، 1396، «آيا خدا شخص است»، ترجمة منصور نصيري، جاويدان خرد، ش 32، ص 195ـ226.
مايستر، چاد، 1387، درآمدي به فلسفه دين، ترجمة محمديوسف ثاني، چ دوم، تهران، نشر ني.
مصباح يزدي، محمدتقي، 1388، آموزش عقايد، چاپ سي و هفتم، تهران، اميركبير.
ـــــ ، 1389، خداشناسي(معارف قرآن)، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.