Pages:
31-41
Receive Date: 2025/02/11
Accept Date: 2025/02/11
Abstract:
Abstract
"Resurrection" is one of the principles of all monotheistic religions. Perhaps there is hardly a page of the Holy Qur'an that does not mention this important fact; thus, regarding its form, various debates have been raised by Islamic scholars. "A limited number of scholars consider the resurrection to be purely spiritual; Some consider it to be an ideal body, and others, such as Agha Ali Modares Zenouzi and Mulana’ima Taleghani, consider it to be explainable with an elemental body as well. From Mulana’ima Taleghani's point of view, resurrection, the return of the soul to this body is a current element that is revived in resurrection. He has relied on several reasons to prove his claim. From the point of view of Agha Ali Modares Zenouzi, the physical resurrection is the ascension of the elemental body due to the material movement towards the otherworldly soul; In such a way that he finds a fit with that ego and has the ability to accompany it. Using an analytical-descriptive method, this paper has compared, analyzed, explained the theory of these two researchers about the resurrection, and finally investigated and criticized the theory of those two scientists. Although physical resurrection is accepted based on the appearance of Quranic verses and narrations; But none of the rational arguments of these two philosophers to prove the resurrection of the elemental body does not satisfy their purpose.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :بررسی تطبیقی دیدگاه ملانعیما طالقانی و دیدگاه مدرس زنوزی در معاد جسمانی عنصری
Abstract:
«معاد» از اصول عقاید همۀ ادیان توحیدی است. شاید کمتر صفحه ای از قرآن مجید را بتوان ملاحظه کرد که در آن از این حقیقت خطیر ذکری نباشد؛ اما در چگونگی آن، بحث های گوناگونی از طرف دانشمندان اسلامی مطرح شده است. تعداد محدودی از صاحب نظران، معاد را صرفاً روحانی؛ عده ای آن را با جسم مثالی و برخی دیگر، مانند آقاعلی مدرس زنوزی و ملانعیما طالقانی آن را قابل تبیین با جسم عنصری نیز می دانند. از منظر ملانعیما طالقانی، معاد، بازگشت نفس به همین بدن عنصری فعلی است که در معاد احیا می شود. ایشان برای اثبات ادعای خویش، به دلایل متعددی تمسک کرده است. از دیدگاه آقاعلی مدرس زنوزی، معاد جسمانی صعود بدن عنصری براثر حرکت جوهری به سوی نفس اخروی است؛ به گونه ای که با آن نفس تناسب پیدا کرده، توانایی همراهی با آن را داشته باشد. این مقاله با روش تحلیلی ـ توصیفی، نظریۀ این دو محقق را در باب معاد به صورت تطبیقی، واکاوی، تبیین و درنهایت به بررسی و نقد نظریه آن دو دانشمند پرداخته است. اگرچه معاد جسمانی عنصری براساس ظهور آیات قرآن و روایات مورد پذیرش است؛ اما هیچ کدام از استدلال های عقلی این دو فیلسوف برای اثبات معاد جسمانی عنصری، مقصود ایشان را تأمین نمی کند.
References:
- ابراهيمي ديناني، غلامحسين، 1368، معاد از ديدگاه حکيم مدرس زنوزي، تهران، حکمت.
- ارشادينيا، محمدرضا، 1394، «چالشهای اساسی نظریه آقاعلی حکیم درباره کیفیت معاد جسمانی از دیدگاه سیدجلالالدین آشتیانی»، پژوهشنامه فلسفه دين (نامة حکمت)، ش 2 (پياپي 26)، ص 1ـ28.
- ـــــ ، 1395، «تحلیل نقدی استنادات قرآنی در نظریة معاد جسمانی آقاعلی مدرس»، تأملات فلسفي، سال ششم، ش 16، ص 9ـ34.
- اماميفر، حميد و احمد سعيدي، 1396، «بررسي اشکالات واردشده بر نظريه آقاعلي مدرس زنوزي دربارۀ معاد عنصري»، حکمت اسلامي، ش 11، ص 101ـ126.
- آشتياني، سيدجلالالدين، 1381، شرح بر زاد المسافر صدرالمتألهين، قم، بوستان کتاب.
- سبزواري، ملاهادي، 1379، شرح المنظومه، تهران، ناب.
- شاهی شاون، فرهاد، 1384، بررسي معاد از ديدگاه ملانعيما طالقاني و مقايسه آن با ديدگاه آقاعلي زنوزي، تهران، دانشگاه تهران.
- صدرالمتألهين، 1361، العرشيه، تهران، مولى.
- ـــــ ، 1363، مفاتيح الغيب، تصحيح محمد خواجوى، تهران، مؤسسة تحقيقات فرهنگى.
- ـــــ ، 1382، الشواهد الربوبيه، تهران، بنياد حکمت صدرا.
- ـــــ ، 1422ق، شرح الهداية الاثيرية، بيروت، مؤسسة التاريخ العربى.
- ـــــ ، 1981م، الحكمة المتعالية فى الاسفار العقلية الاربعة، بيروت، دار احياء التراث.
- طالقاني، محمدنعيم، 1381، منهج الرشاد في معرفة المعاد، مشهد، بنياد پژوهشهاي اسلامي.
- طباطبائي، سیدمحمدحسين، 1388، انسان از آغاز تا انجام، قم، بوستان کتاب.
- فياضي، غلامرضا، 1393، علم النفس فلسفي، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- کرماني، عليرضا، 1391، بررسي معاد جسماني از ديدگاه ابنعربي و ملاصدرا، قم، مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني.
- ـــــ و حميد اماميفر، 1396، «نگاهي نو به نوآوري مدرس زنوزي در معاد جسماني و رفع اشکالات صدرا در جسم عنصري»، پژوهشهاي اعتقادي کلامي، ش 25، ص 79ـ102.
- کیاشمشکی، ابوالفضل، 1392، «تحلیل انتقادی دیدگاه مدرس زنوزی درباره معاد جسمانی»، پژوهشنامه فلسفة دين (نامة حكمت) دوره يازدهم، ش 1، ص 5ـ24.
- مجلسي، محمدباقر، 1403ق، بحار الأنوار، بيروت، دار احياء التراث العربي.
- مدرس تهراني، آقاعلي، 1378، مجموعه مصنفات حکيم مؤسس آقاعلي مدرس طهراني، تدوين محسن کديور، تهران، اطلاعات.
- نبويان، سيدمحمدمهدي، 1400، «معاد جسماني عنصري از ديدگاه ملانعيما طالقاني»، حکمت اسلامي، ش 29، ص 125ـ144.
- نقيبي، سيدمحمدحسين و عبدالله نصري، 1396، «معاد جسماني از منظر قاضي سعيد و آقاعلي مدرس»، آموزههاي فلسفه اسلامي، ش 21، ص 133ـ150.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Emamifar, Hamid, , Mohammad, Shams, Ali.(2025) A Comparative Study of Mulana’ima Taleghani's Point of View and Master Zenouzi's Point of View on Elemental Physical Resurrection. Marifat, 32(4), 31-41
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Hamid Emamifar; Mohammad ; Ali Shams."A Comparative Study of Mulana’ima Taleghani's Point of View and Master Zenouzi's Point of View on Elemental Physical Resurrection". Marifat, 32, 4, 2025, 31-41
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Emamifar, H, , M, Shams, A.(2025) 'A Comparative Study of Mulana’ima Taleghani's Point of View and Master Zenouzi's Point of View on Elemental Physical Resurrection', Marifat, 32(4), pp. 31-41
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Emamifar, H, , M, Shams, A. A Comparative Study of Mulana’ima Taleghani's Point of View and Master Zenouzi's Point of View on Elemental Physical Resurrection. Marifat, 2025; 32(4): 31-41