Marifat, Volume 33, Issue 4, No 319, Year 2025 , Pages 57-66

    The theory of "public services" in Islamic jurisprudence and public law

    Article Type: 
    Review Article
    Writers:
    ✍️ Sayed Ali Mirdamad najaf abadi / Assistant Professor, the Department of Law, Imam Khomeini Education and Research Institute / mirdamad@iki.ac.ir
    MOHAMMAD DAVOU KARIMI / M.A. in Law, Imam Khomeini Education and Research Institute / Sarakarimi1391122@gmail.com
    dor 20.1001.1.10236015.1403.33.4.6.3
    doi 10.22034/marifat.2025.5000665
    Abstract: 
    Public services are activities carried out through public institutions or private institutions under the supervision of public persons to meet public needs. Today, "public services" are accepted as the main basis for the existence of the government's administrative apparatus and are subject to the principles that govern it. Using a descriptive-analytical method and promoting Islamic teachings and culture, the following paper explains and compares the "Theory of Public Services in Islamic teachings and public law." The research findings show that the concern for providing public services is the intersection between the Islamic perspective and the common perspective of public law, with the difference that modern governments seek its legitimacy in providing desirable public services; however, the Islamic government bases its legitimacy on the divine principles and considers providing services to the people as one of its goals and duties. Another difference is in the scope of examples. In Islamic teachings, the state is assigned duties that not only include livelihood, housing, freedom, security, and order; but the state is also the guardian of the culture of society and the development of moral virtues. Also, based on Islamic teachings in the principles governing public services, although the primary principle is the equality of citizens in benefiting from services and the principle of prioritizing the interests of society over the interests of the individual, absolute equality between citizens and absolute precedence of services and interests of individuals over the individual are not accepted.
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :تأملی بر نظریة «خدمات عمومی» از منظر حقوق عمومی وآموزه‌های اسلامی
    Abstract: 
    خدمات عمومی، فعالیت‌هایی هستند که از طریق نهادهای عمومی یا نهادهای خصوصی زیرنظر اشخاص عمومی برای رفع نیازهای عمومی انجام می‌شوند. امروزه «خدمات عمومی»، به‌عنوان اصلی‌ترین مبنای وجود دستگاه اداری دولت پذیرفته شده است و تابع اصولی است که بر آن حاکم است. مقالة پیش‌رو با روش توصیفی ـ تحلیلی و با هدف ترویج آموزه‌ها و فرهنگ اسلامی، به‌ تبیین و مقایسة «نظریة خدمات عمومی در آموزه‌های اسلامی و حقوق عمومی» پرداخته است. مهم‌ترین یافته‌های مقاله این است که اهتمام به ارائه خدمات عمومی فصل مشترک بین دیدگاه اسلامی و دیدگاه رایج حقوق عمومی است، با این تفاوت که دولت‌های مدرن امروزی مشروعیت خود را در تأمین مطلوب خدمات عمومی جست‌وجو می‌کنند؛ اما حکومت اسلامی، مشروعیت خود را بر اساس مبانی الهی پایه‌ریزی کرده و تأمین خدمات به مردم را از اهداف و وظایف خود می‌داند. تفاوت دیگر در گستره مصادیق است. در آموزه‌های اسلامی برای دولت وظایفی تعیین شده که تنها متضمن معیشت، مسکن، آزادی، امنیت و نظم نیست؛ بلکه دولت متولی فرهنگ جامعه و رشد فضائل اخلاقی نیز می‌باشد. همچنین بر اساس آموزه‌های اسلامی در اصول حاکم برخدمات عمومی، با اینکه اصل اولیه، تساوی شهروندان در بهره‌مندی از خدمات و همچنین اصل تقدم منافع جامعه بر مصالح فرد است، اما تساوی مطلق بین شهروندان و تقدم مطلق خدمات و منافع افراد بر فرد پذیرفته نمی‌شود.
    References: 
    • قرآن کریم.
    • نهج البلاغه (1384). ترجمة محمد دشتی. چ بیست و هفتم. قم: امیرالمؤمنین.
    • ابن‌هشام، عبدالملک (بی‌تا). السیرة النبویة. تحقیق مصطفی السقا و دیگران. بیروت: دارالمعرفه.
    • امامی، محمد و استوار سنگری، کورش (1393). حقوق اداری. چ هیجدهم. تهران: میزان.
    • برزنجی، عصام عبدالوهاب و دیگران (بی‌تا). مبادی و احکام القانون الاداری. قاهره: العاتک.
    • حسینی طهرانی، سیدمحمدحسین‌ (1418ق). ولایة الفقیه فی حکومة الاسلام. بیروت: دارالمحجة البیضاء.
    • خان‌محمدی، یوسف (1386). دولت و سیاستگذاری فرهنگی از دیدگاه امام خمینی. دانشگاه اسلامی، 34 (2)، 4ـ38.
    • دانش‌پژوه، مصطفی و عابدینی، جواد (1398). فلسفه حقوق. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
    • رستمی، ولی و رشیدی، رضا (1396). نقد و تحلیل نظریه خدمات عمومی و اصول حاکم برآن، مبتنی بر آموزه‌های اسلامی. حکومت اسلامی، 86، 157ـ182.
    • رضائی‌زاده، محمدجواد و کاظمی، داود (1391). بازشناسی نظریة «خدمات عمومی» و اصول حاکم بر آن در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران. فقه و حقوق اسلامی، 5، 23-46.
    • زارعی، محمدحسین و نجارزاده هنجنی، مجید (1396). مفهوم خدمات عمومی و تحول آن در پرتو دکترین کارکرد عمومی. حقوق عمومی، 56، 135-156.
    • سند بحرانی، محمد (1426ق). اسس النظام السیاسی عند الامامیه. تقریر محمدحسن رضوی و مصطفی اسکندری. قم: فدک.
    • طباطبائی مؤتمنی، منوچهر (1387). حقوق اداری. چ چهارم. تهران: دانشگاه تهران.
    • عباسی، بیژن (1403). حقوق اداری. چ هشتم. تهران: دادگستر.
    • فیض کاشانی، ملامحسن (1406ق). الوافی. اصفهان: مکتبة الامام امیرالمؤمنین.
    • کاتوزیان، ناصر (1383). مبانی حقوق عمومی. چ دوم. تهران: میزان.
    • کربلائی پازوکی، علی و لطفی، مهرعلی (1389). اهداف حکومت اسلامی از منظر نهج البلاغه. رهیافت انقلاب اسلامی، 12، 125ـ146.
    • گرجی، علی‌اکبر (1388). مبانی حقوق عمومی. تهران: جنگل.
    • محمدنژاد، حیدر (1395). نظریه خدمات عمومی و اصول حاکم بر آن در قوانین و رویه قضائی ایران. حقوق اداری، 10، 104ـ128.
    • مصباح یزدی، محمدتقی (1396). نظریۀ حقوقی اسلام. تحقیق و نگارش محمدمهدی کریمی‌نیا. چ ششم. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
    • مصباح یزدی، محمدتقی (1390). جامعه و تاریخ از نگاه قرآن. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
    • مطهری، مرتضی (1402). ختم نبوت. تهران: صدرا.
    • مکارم شیرازی، ناصر و دیگران (1390). پیام امام امیرالمؤمنین؛ شرح تازه و جامعی بر نهج البلاغه. چ سوم. قم: امام علی‌بن ابی‌طالب.
    • مکی عاملی، زین‌الدین بن علی (شهید ثانی) (1413ق). مسالک الافهام إلی تنقیح شرائع الاسلام. قم: مؤسسة المعارف الاسلامیه.
    • موسوی خلخالی، محمدمهدی (1388). الحاکمیة فی الاسلام. قم: مجمع الفکر الاسلامی.
    • موسوی خمینی، سیدروح‌الله (1421ق). کتاب البیع. تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
    • موسوی خمینی، سید‌روح‌الله (1369). وصیت‌نامه الهی ـ سیاسی رهبر کبیر و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران. تهران: بانک تجارت.
    • موسوی خمینی، سید‌روح‌الله (1378). صحیفه امام. تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
    • موسی‌زاده، رضا (1382). حقوق اداری 1 و 2؛ کلیات و ایران. چ پنجم. تهران: میزان.
    • واعظی، مجتبی، البرزی، زهرا (1396). جایگاه مفهوم خدمات عمومی در حقوق اداری ایران. حقوق اداری، 12، 9-31.
    • یزدی، عباس (1389). فرهنگ حقوقی انگلیسی ـ فارسی. چ چهارم. تهران: رهنما.
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Mirdamad najaf abadi, Sayed Ali, KARIMI, MOHAMMAD DAVOU.(2025) The theory of "public services" in Islamic jurisprudence and public law. Marifat, 33(4), 57-66 https://doi.org/10.22034/marifat.2025.5000665

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Sayed Ali Mirdamad najaf abadi; MOHAMMAD DAVOU KARIMI."The theory of "public services" in Islamic jurisprudence and public law". Marifat, 33, 4, 2025, 57-66

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Mirdamad najaf abadi, S, KARIMI, M.(2025) 'The theory of "public services" in Islamic jurisprudence and public law', Marifat, 33(4), pp. 57-66

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Mirdamad najaf abadi, S, KARIMI, M. The theory of "public services" in Islamic jurisprudence and public law. Marifat, 2025; 33(4): 57-66