Ma`rifat

یکى از مهم ترین مسائل بنیادین اسلامى که فقهاى شیعه همواره به آن دقت نظر داشته اند و آن را از زوایاى متفاوت بررسى کرده اند، نظام ولایى شیعه است؛ زیرا نظام امت و امامت در زمره مسائل محورى و اصول اعتقادى شیعه قرار دارد. هرچند بنا به دلایلى در طول تاریخ حیات شیعه، پس از عصر غیبت تا انقلاب اسلامى هیچ گاه فقها تصدى زعامت مسلمانان را به عهده نداشتند، مباحث تئوریک نظریه ولایى در آثار مهم بسیارى از قدماى فقها و متأخرین، هرچند به گونه استطرادى وجود دارد. بررسى نظریات فقهى بزرگان فقها در این باره از این جهت حائز اهمیت است که دیدگاه آنان در مسائل گوناگونِ مطرح در باب ولایت، از قبیل قلمرو، منشأ مشروعیت، وظایف و اختیاراتِ ولى فقیه روشن شود. مقاله حاضر با رویکرد نظرى و تحلیل اسنادى و با هدف تبیین دیدگاه مرحوم سید آل بحرالعلوم درباره ولایت حاکم، با تکیه بر کتاب بلغة الفقیه نظریه ایشان درباره مسئله اساسى قلمرو ولایت و رهبرى در عصر حضور و غیبت مى باشد.