در رفتار كمك خواهى دانش آموزان

نقش «حرمت خود»

در رفتار كمك خواهى دانش آموزان

دكتر مهرانگيز شعاع كاظمى

مقدّمه

دانش آموزان در دوران تحصيل خود با مشكلاتى روبه رو مى شوند كه نمى توانند به تنهايى آن ها را حل كنند و گاهى اوقات خود را در رفع اين مشكلات ناكارآمد مى دانند. (روزن، 1983) در چنين مواقعى برخى از آنان از ديگران كمك مى گيرند و برخى ديگر از دريافت كمك اجتناب مىورزند. كمك خواهى دانش آموزان ممكن است از منابع رسمى يا غيررسمى باشد. در كمك خواهى رسمى، دانش آموزان از معلم، مشاور يا دست اندركاران مدرسه كمك مى گيرند. اما در كمك خواهى غيررسمى، بيشتر از دوستان، همسالان يا همكلاسى ها كمك مى گيرند. به طور كلى، در كمك خواهى، فعاليت هاى ديگران نقش اساسى در بهبود عملكرد دانش آموزان دارند و با راهنمايى و كمك آن هاست كه دانش آموزان به يادگيرى خود نظم مى دهند.1

بيان مسئله

تحقيقات گوناگون نشان داده است كه دانش آموزان به هنگام مواجه شدن با عملكرد تحصيلى ضعيف وقتى نتوانند مشكل تحصيلى خود را به تنهايى حل كنند احساس ناكارآمدى مى كنند، ولى صرفاً تشخيص ناكارآمدى به رفتار جبرانى منجر نمى شود; بدين معنا كه برخى از آنان هيچ گاه براى رفع مشكل خود درخواست كمك نمى كنند. بنابراين، پژوهش گران به بررسى عوامل مختلفى پرداخته اند كه از كمك خواهى دانش آموزان به هنگام نياز جلوگيرى مى كنند.

«حرمت خود»2 به عنوان يكى از عوامل مؤثر در اين زمينه مى باشد. (روزن، 1983 و نپ، 1988) در خصوص رابطه بين كمك خواهى و حرمت خود دو فرضيه ارائه شده است:

1. فرضيه آسيب پذيرى;3 2. فرضيه ثبات.4 فرضيه آسيب پذيرى بر اين باور است كه افراد داراى حرمت نفس پايين در مقايسه با افراد داراى حرمت نفس بالا كمك خواهى را به عنوان تهديدى براى خود به حساب مى آورند و كمتر كمك مى خواهند. بر عكس، فرضيه ثبات بيان مى كند كه افراد داراى حرمت خود پايين براى جبران كمبود حرمت خود اقدام به كمك خواهى مى كنند. بنابراين، فرضيه ثبات رابطه معكوسى را بين كمك خواهى و حرمت خود پيش بينى مى كند. بر طبق اين دو نظر، اخيراً نظر سومى نيز مطرح شده است و آن اينكه افرادى كه ادراك لياقت بالا يا پايين دارند نسبت به افرادى كه داراى

لياقت متوسط هستند، كمتر رفتار كمك خواهى را از خود بروز مى دهند. على رغم اينكه رفتار كمك خواهى براى رسيدن به موقعيت تحصيلى است، ولى زيان هايى نيز دارد و آن اينكه به عنوان تهديدى براى خود است. (كارانبيك و نپ، 1991)5

تحقيق حاضر بر آن است تا الگويى را كه بيانگر نحوه تأثير حرمت نفس و نگرش و كمك خواهى (تهديد به توانايى6 و تهديد به حرمت خود)، بر رفتار اجتناب از كمك خواهى است مورد بررسى قرار دهد.

 

تهديد به حرمت

تهديد به توانايى

 

اجتناب از
كمك خواهى

 

حرمت نفس

اين الگو بيان مى كند كه افراد داراى حرمت خود پايين، كمك خواهى را تهديدى براى حرمت خود و توانايى مى دانند و در نتيجه، از كمك خواهى به هنگام نياز اجتناب مى كنند. فرض بر اين است كه افراد داراى حرمت خود پايين كمك خواهى را به كمبود توانايى نسبت مى دهند، كه اين اسناد، بر ارزيابى افراد از خودشان تأثير مى گذارد و قضاوت آنان در مورد خودشان منفى مى شود، بنابراين، از كمك گرفتن به هنگام نياز اجتناب مىورزند.7

اهميت و ضرورت مسئله

دانش آموزان در دوران تحصيل خود با مشكلاتى روبه رو مى شوند كه نمى توانند آن ها را به تنهايى حل كنند و گاهى اوقات خود را در رفع آن ها ناكارآمد مى دانند. در چنين مواقعى برخى از دانش آموزان ممكن است براى رفع مشكلات تحصيلى خود از منابع رسمى يا غير رسمى كمك بگيرند و سعى نمايند با مطالعه بيشتر و تلاش زياد عملكرد تحصيلى خود را بهبود بخشند. تحقيقات فراوانى نيز به استفاده مؤثر و مناسب از ديگران به عنوان روشى از حل مسئله و يادگيرى تأكيد كرده اند. (نيومن، 1990)8

اما هميشه دانش آموزانى هستند كه براى رفع مشكلات تحصيلى خود كمك نمى گيرند. يكى از عوامل مهم اجتناب از كمك، حرمت خود است. دانش آموزان داراى حرمت خود بالا يا پايين ممكن است كمك خواهى را تهديدى براى خود به حساب آورده، از كمك خواهى به هنگام نياز اجتناب كنند. اين اقدام ممكن است بر يادگيرى و پيشرفت تحصيلى آنان اثر بگذارد.

اهداف پژوهش

اين تحقيق، اهداف ذيل را دنبال مى كند:

1. شناسايى نقش واسطه اى تهديد به حرمت خود و تهديد به توانايى در رابطه بين حرمت خود و رفتار اجتناب از كمك خواهى.

2. تعيين نحوه تأثير حرمت خود، تهديد به توانايى و تهديد به حرمت خود، بر رفتار اجتناب از كمك خواهى.

3. تعيين رابطه بين حرمت خود و رفتار كمك خواهى.

متغيرهاى پژوهش

متغيرهاى پژوهش عبارتند از:

1. متغيرهاى پيش بين: حرمت خود، تهديد به توانايى و تهديد به حرمت خود.

2. متغيرهاى ملاك: رفتار اجتناب از كمك خواهى.

3. متغيرهاى كنترل: دانش آموزان دختر پايه سوم تحصيلى رشته انسانى.

تعريف مفهومى و عملياتى متغيرها

فعاليت هاى مرتبط با پيشرفت تحصيلى: فعاليت هايى كه وقتى دانش آموزان با عملكرد تحصيلى ضعيف يا شكست مواجه مى شوند به آن ها مى پردازند.

دراين پژوهش فعاليت هاى مزبوردردومقوله جايگزين مى شوند:

الف. ميل به كمك خواهى (رسمى يا غيررسمى);

ب. فعاليت هاى وسيله اى: فعاليت هايى كه باعث عملكرد بهتر مى شوند; از جمله تلاش زياد، مطالعه بيشتر و استفاده از منابع كمك درسى.

حرمت خود: يك نگرش مثبت يا منفى نسبت به خود است. (روزنبرگ، 1972)9

نگرش به كمك خواهى: عبارت است از اينكه فرد چه برداشتى نسبت به كمك خواهى دارد; كمك خواهى را تهديدكننده مى داند يا سودمند؟ ادراك تهديد منجر به اجتناب از كمك خواهى و ادراك مزيت منجر به اقدام به كمك خواهى مى شود.

تعريف و اهميت حرمت خود

«حرمت خود» در لغت به معناى آبرو است; يعنى آنچه كه شكستن آن روا نباشد و حفظ و نگهدارى آن واجب باشد. حرمت خود، درجه ارزشيابى است كه فرد از خود دارد و بازخوردى از مورد قبول بودن يا مورد قبول نبودن است; گستره اى كه فرد در آن پهنه خود را توانا، مهم، موفق و با ارزش مى داند. حرمت خود يك قضاوت مخفى از ارزشمندى فردى است كه به صورت يك

تجربه فردى درمى آيد و به وسيله رفتار كلامى يا غيركلامى به ديگران منتقل مى گردد. (كوپر اسميت، 1967)10

روزنبرگ (Rozenberg) حرمت خود را چنين تعريف مى كند: «حرمت خود نگرش مثبت يا منفى نسبت به خود است. در واقع حرمت خود، جنبه مثبت يا منفى نگاه كودك نسبت به خود است و اينكه او چگونه خود را درك يا توصيف مى كند، كمتر مورد علاقه است.»11

حرمت خود يك ارزشيابى از اطلاعات موجود در تصور از خود است كه از همه احساسات فرد در ارتباط با آنچه هست مشتق شده است. حرمت خود يك فرد بر اساس تركيب اطلاعات عينى در رابطه با خودش و ارزشيابى ذهنى درباره اين اطلاعات به وجود مى آيد. (پوپ و مك هال، 1988)

«خودآرمانى»12 تصويرى از فردى است كه مايليم باشيم. وقتى خود ادراك شده و خودآرمانى با هم منطبق باشند، حرمت خود بالاست. براى مثال، دانش آموزى كه آرمان هاى تحصيلى بالايى دارد و دانش آموز موفقى نيز هست، احساس خوبى در ارتباط با خودش دارد و ارزيابى مثبتى نيز از ويژگى هاى خود خواهد داشت. بر عكس، دانش آموزى كه خود آرمانى اجتماعى دارد، اما در عالم واقع دوستان كمى دارد، حرمت خود ضعيفى دارد. اين مطلب بيانگر تفاوت خود درك شده و خود آرمانى است كه در نهايت، منجر به مشكلاتى در ارتباط با حرمت خود مى گردد. (پوپ و مك هال، 1988)

حرمت خود به منزله مجموعه بازخوردها و عقايدى است كه افراد در روابط خويش با دنياى بيرونى ابراز مى كنند. باور نسبت به موفقيت شخصى، بسيج خويشتن با توجه به هدف تعيين شده، تأثيرپذيرى كم و بيش عميق از يك شكست، و بهبود بخشيدن به كارآمدى خود با استفاده از تجربيات گذشته، به منزله بازخوردهايى هستند كه با حرمت خود رابطه مستقيمى دارند. به عبارت ديگر، حرمت خود شامل يك حالت روانى است كه فرد را آماده مى سازد تا نسبت به انتظار موفقيت، پذيرش آن و تعيين كننده هاى شخصى واكنش نشان دهد. در نتيجه، حرمت خود به منزله بيان تأييد يا عدم تأييد فرد نسبت به خويش است.

مطالعه كوپر اسميت (1967) نشان داد كه رابطه معنادارى بين حرمت خود و بهداشت روانى فرد وجود دارد. اين يافته ها حاكى از آن است كه افراد داراى حرمت خود پايين، بيشتر مستعد بيمارى بوده و كمتر فرد داراى حرمت خود پايينى پيدا مى شود كه از علايم افسردگى دور باشد. همچنين افراد افسرده از نظر تحصيلى كم آموز هستند. اين افراد در زندگى خود انتظار شكست را مى كشند و داراى حرمت خود پايينى هستند و نسبت به توانايى خود اعتماد كمترى دارند. (پوركى، 1970)13

كانگاس (Congus, 1990) پژوهشى تحت عنوان «ثبات حرمت خود در دوره نوجوانى و اوايل بزرگسالى» انجام داد و به اين نتيجه رسيد كه بين نمره كلى مردان و زنان در حرمت خود تفاوتى وجود ندارد، ولى در اوايل بزرگسالى نمره حرمت خود مردان از زنان بالاتر بود.14

پوپ و مك هال (1988) دريافتند كه بين حرمت خود مثبت و نمرات بالا در مدرسه رابطه وجود دارد. همچنين به اين نتيجه رسيدند كه حرمت خود مثبت با شادكامى و كاركرد بالا رابطه مثبت دارد، ولى افسردگى با ارزيابى هاى شديد منفى و انتقادى از خود همراه است.

هافمن و لوى (Haffman & Levy, 1988) معتقدند فردى كه داراى حرمت خود بالاست، خود و ديگران را به طريق مثبتى ارزشيابى مى كند و بر عكس، فردى كه از حرمت خود پايينى برخوردار است بازخورد منفى نسبت به دنيا دارد و در نااميدى تلاش مى كند تا به ديگران و خودش نشان دهد كه شخص لايقى است و يا ممكن است منزوى گشته و از ارتباط با ديگران اجتناب نمايد.

كومورتيا (Comortiya,1971) تأثير منبع كنترل بر حرمت خود را مورد آزمون قرار داد و به اين نتيجه رسيد كه

آزمودنى هايى كه حرمت خود پايين و متوسط دارند، هر دو داراى منبع كنترل بيرونى بوده و افرادى داراى حرمت خود بالا منبع كنترل درونى دارند.15

طرح پژوهشى: پژوهش حاضر به بررسى رابطه بين حرمت خود و رفتار كمك خواهى از ديگران مى پردازد و از نوع غيرآزمايشى و همبستگى است.

جامعه آمارى: كليه دانش آموزان سال سوم انسانى منطقه 2 آموزش و پرورش تهران، سال تحصيلى 82ـ 1381.

نمونه آمارى: انتخاب 90 دانش آموز دختر سال سوم انسانى.

ابزار گردآورى داده ها: 1. پرسشنامه رفتار كمك خواهى; 2. پرسشنامه نگرش به كمك خواهى; 3. پرسشنامه حرمت خود روزنبرگ; 4. پرسشنامه فعاليت هاى مرتبط با پيشرفت تحصيلى.

1. «پرسشنامه رفتار كمك خواهى» پرسشنامه اى محقق ساخته است; به اين ترتيب كه ابتدا با استفاده از نمونه سؤالات پژوهش هاى منتشر شده در اين زمينه با چند دانش آموز مصاحبه شد. سپس بر اساس مصاحبه و پاسخ هاى آزمودنى ها و براساس پيشينه هاى موجود در زمينه رفتار كمك خواهى، پرسشنامه تهيه گرديد.

براى نمونه گذارى گزينه ها، از مقياس چهار درجه اى «ليكرت» (4 "كاملا موافقم" و 1 "كاملا مخالفم") و براى تعيين اعتبار پرسشنامه از «آلفاى كرونباخ» استفاده شد. ضريب آلفا براى هر دو خرده آزمون در سطح نسبتاً بالايى است كه نشانگر قابليت اعتماد نسبتاً خوب است; پذيرش كمك خواهى تعداد سؤالات (11) 73%، اجتناب از كمك (3) 70%.

«پرسشنامه نگرش به كمك خواهى» نيز پرسشنامه اى محقق ساخته است و همچون رفتار كمك خواهى، از طريق مصاحبه با چند دانش آموز به تهيه آن اقدام گرديد.

براى نمره گذارى از مقياس چهار درجه اى ليكرت استفاده شد و ضريب اعتبار نيز با استفاده از آلفاى كرونباخ محاسبه گرديد. نمره آزمون تهديد به توانايى 78% و تهديد به حرمت خود 72% بود كه تقريباً ضريب اعتبار خوبى مى باشد.

جدول 1: اطلاعات توصيفى (ميانگين، انحراف معيار و همبستگى) مربوط به متغيرهاى مورد بررسى و تحليل داده ها

متغيرها تعداد ميانگين انحرافمعيار
حرمت خود 90 20/3 81%
كمك خواهى رسمى 90 18/3 85%
كمك خواهى غيررسمى 90 45/3 75%
فعاليت هاىوسيله اى 90 19/2 93%
تهديدبه توانايى 90 75/1 78%
تهديدبه حرمت خود 90 10/2 89%
اجتناب ازكمك خواهى 90 30/2 92%

جدول 2: ماتريس ضريب همبستگى متغيرهاى مورد بررسى

متغيرها 1 2 3 4 5 6 7
حرمت خود 00/1            
كمك خواهى رسمى 13/.** 00/1          
كمك خواهى غيررسمى 1./. 27/.** 00/1        
فعاليت هاى وسيله اى 5./. 6./. 11/. 00/1      
تهديد به توانايى 26/.ـ*** 17/.*** 25/.ـ*** 5./.ـ 00/1    
تهديد به حرمت خود 13/.ـ** 8./.ـ 20/.ـ*** 4./. 50/.ـ*** 00/1  
اجتناب از كمك خواهى 16/.ـ 23/.ـ 25/.ـ*** 3./.ـ 34/.*** 35/.*** 00/1

با توجه به داده هاى جدول، مشاهده مى شود كه بين كمك خواهى رسمى و غيررسمى، فعاليت هاى وسيله اى و كمك خواهى غيررسمى رابطه مثبت و معنادار و نيز بين اجتناب از كمك خواهى، تهديد به توانايى و تهديد به حرمت خود رابطه منفى وجود دارد.

جدول 3: همبستگى گشتاورى پيرسون با خرده مقياس هاى پرسشنامه فعاليت مرتبط با پيشرفت تحصيلى

شماره خرده مقياس 1 2 3 M
1 كمك خواهى رسمى 00/1     19/3
2 كمك خواهى غيررسمى 27/. 00/1   40/3
3 فعاليت هاى هسته اى 6./. 11/. 00/1 15/2

ميانگين درجه بندى ميزان موافقت دانش آموزان در هر يك از خرده مقياس هاى كمك خواهى رسمى، غيررسمى و فعاليت هاى وسيله اى نشان مى دهد كه دانش آموزان در محيط هاى تحصيلى براى بهبود عملكرد تحصيلى خود بيشتر از منابع غيررسمى، همچون دوستان، استفاده مى كنند و بعد از آن، به ترتيب از كمك خواهى رسمى بين معلمان و دست اندركاران مدرسه و فعاليت هاى وسيله اى، يعنى مطالعه بيشتر و تلاش زياد، استفاده مى كنند.

جدول 4: رابطه بين حرمت خود و كمك خواهى

متغير كمك خواهى رسمى كمك خواهى غيررسمى فعاليت هاى وسيله اى
حرمت خود 15%* 1% 5%
تهديد به توانايى 17%** 27%** 6%
تهديد به حرمت خود 8./. 21/.** 4./.

با توجه به داده هاى بالا مى توان نتيجه گرفت كه رابطه مثبت و معنادارى بين حرمت خود و كمك خواهى رسمى(1../. P<15/.=r) وجود دارد كه اين رابطه كاملا از فرضيه آسيب پذيرى حمايت مى كند; يعنى دانش آموزانى كه از حرمت خود پايين ترى برخوردارند، به هنگام نياز، كمتر كمك مى گيرند. بنابراين، چنين دانش آموزانى كمك خواهى را تهديدى براى حرمت خود به حساب مى آورند. رابطه منفى معنادارى بين كمك خواهى رسمى و تهديد به توانايى، تهديد به حرمت خود و كمك خواهى غيررسمى وجود دارد، ولى رابطه هيچ يك با فعاليت هاى وسيله اى معنادار نيست.

جدول 5: تحليل رگرسيون سلسله مراتبى رفتار اجتناب از كمك خواهى روى حرمت خود و نگرش نسبت به كمك خواهى (تهديد به توانايى و تهديد به حرمت خود)

پيش بينى كننده الف B ب B

2R

2R

گام اول 16/.*   3./.  
حرمت خود        

گام دوم:

نگرش به كمك خواهى   19/. 16/.
حرمت خود 7./.ـ    
تهديد به توانايى 19/.*    
تهديد به حرمت خود 29/.*    

الف. ضريب رگرسيون بتا، بدون ورود نگرش به كمك خواهى به تحليل رگرسيون;

ب. با ورود نگرش به كمك خواهى.

  تهديد به توانايى  
اجتناب از كمك خواهى

 

 

  حرمت خود
  تهديد به حرمت خود  

تأثير بر اجتناب از كمك خواهى به هنگام نياز: وقتى همه متغيرها وارد شدند، اجتناب از كمك خواهى به وسيله هر دو متغير نگرش (تهديد به توانايى و تهديد به حرمت خود) تبيين گرديد. ادراك تهديد به توانايى (1./.p< 29/.= B) و ادراك تهديد به حرمت خود (1../.p< 39/.= B) هر دو تأثير مثبت داشتند. بنابراين، وقتى دانش آموزى تهديد توانايى و دانش آموز ديگرى تهديد به حرمت خود مى كند، هر دو از دريافت كمك اجتناب مىورزند. اين تهديد بر ارزيابى افراد از خودشان تأثير مى گذارد و سبب اجتناب بيشتر مى گردد.

خلاصه يافته ها: نتايج تحقيق نشان داد كه دانش آموزان علوم انسانى براى رفع مشكلات تحصيلى خود از منابع غيررسمى كمك بيشترى مى گيرند و فعاليت هاى وسيله اى را اجرا مى كنند. همچنين بين حرمت خود و كمك خواهى رسمى رابطه مثبت معنادار وجود دارد و نگرش ها به كمك خواهى (تهديد به توانايى و تهديد به حرمت خود) بين حرمت خود در رفتار اجتناب از كمك خواهى واسطه مى شوند.

پيوست الف. دانش آموزان عزيز اگر در درس هايتان با مشكل روبه رو شديد و احساس موفقيت نكرديد، چه كار مى كنيد؟

لطفاً با گذاردن علامت (×) در محل مناسب مشخص كنيد كه تا چه اندازه با گزينه زير موافقيد.

    كاملا موافقم موافقم مخالفم كاملامخالفم
1 از معلم خود كمك مى گيرم        
2 از ساير معلمانى كه آن درس را تدريس مى كنند كمك مى گيرم        
3 از معلم مى خواهم اشكالاتم را توضيح دهد        
4 در كلاس هاى فوق العاده شركت مى كنم        
5 دنبال منابع و كتاب هاى بيشتر مى گردم        
6 از دانش آموز ديگرى كه آن را مى داند كمك مى گيرم        
7 از اعضاى باسواد خانواده كمك مى گيرم        
8 از دوستانم كمك مى گيرم        
9 از راهنماها و حل المسائل استفاده مى كنم        
10 درس هايم را بيشتر مى خوانم        
11 سعى مى كنم هيچوقت از كلاس غيبت نكنم        
12 اگر معلم ديگرى باشد در كلاس او حاضر مى شوم        
13 از معلم خصوصى استفاده مى كنم        
14 سعى مى كنم با مطالعه بيشتر مطالب را بهتر بفهمم        

پيوست ب. لطفاً ميزان موافقت خود را با هر يك از گزينه هاى زير با علامت (×) مشخص كنيد.

    كاملا موافقم موافقم مخالفم كاملامخالفم
1 در كل از خودم راضى هستم        
2 بعضى اوقات فكر مى كنم كه به درد هيچ كارى نمى خورم        
3 من فكر مى كنم كه صفات خوب زيادى دارم        
4 من مى توانم مثل همه افراد ديگر كارهايم را خوب انجام دهم        
5 من فكر مى كنم توانايى چندانى ندارم كه به آن اعتماد كنم        
6 برخى اوقات احساس مى كنم كه واقعاً آدم بى فايده اى هستم        
7 من فكر مى كنم كه آدم باارزشى هستم ياحداقل تفاوت چندانى با ديگران ندارم        
8 اى كاش براى خودم احترام بيشترى قايل بودم        
9 در كل گرايش من بر اين است كه خودم را آدم شكست خورده احساس كنم        
10 من نگرش مثبتى نسبت به خودم دارم        

پيوست ج. پرسشنامه حرمت خود روزنبرگ

    كاملا موافقم موافقم مخالفم كاملامخالفم
1 اگر در درس هايم از ديگران كمك بگيرم آن ها فكر مى كنند من در يادگيرى مشكل دارم        
2 كسى كه از ديگران كمك مى گيرد در واقع تنبل است.        
3 وقتى در يادگيرى از كسى كمك مى خواهم احساس مى كنم خودم را دست كم گرفته ام        
4 اگر در يادگيرى از ديگران كمك بگيرم آن ها فكر مى كنند من ضعيف هستم.        
5 اگر از ديگران كمك بگيرم براى خودم ارزش قايل نيستم        
6 دوست ندارم در حضور ديگران از كسى كمك بگيرم        
7 كسى كه در يادگيرى از ديگران كمك مى گيرد فردى ناتوان است        
8 كمك گرفتن از ديگران در واقع اعتراف به كمبود توانايى است        
9 دوست ندارم ديگران مرا فردى ناتوان تلقّى كنند        

پيوست د. فعاليت هاى مرتبط با پيشرفت تحصيلى

    كاملا موافقم موافقم مخالفم كاملامخالفم
1 اگر در حل مسئله با مشكل مواجه شوم از ديگران كمك مى گيرم        
2 اگر به هنگام انجام دادن تكاليف با مشكل مواجه شوم آن را رها مى سازم        
3 اگر در فهم مطالب درسى با مشكل مواجه شوم از ديگران كمك مى گيرم        
4 اگر در جلسه امتحان در فهم سؤالى مشكل داشته باشم از معلم كمك نمى گيرم        
5 اگر در انجام تكاليف درسى مشكل داشته باشم از كسى كمك نمى گيرم        
6 وقتى مطالب را ياد نمى گيرم از همكلاسى هاى خود كمك مى گيرم        
7 اگر در حل مسئله مشكل داشته باشم از ديگران مى خواهم براى من توضيح دهند.        
8 اگر در درسى غيبت داشته باشم از معلم يا دوستانم كمك مى گيرم        
9 اگر نتوانم مسئله اى را حل كنم از ديگران مى خواهم آن را برايم توضيح دهند        

ساير منابع

1ـ رامين حبيبى، «نقش حرمت نفس در پيشرفت تحصيلى»، پايان نامه كارشناسى ارشد، 1378، دانشگاه تهران;

2ـ على فتحى آشتيانى، «بررسى تحول تصور از خود حرمت خود، اضطراب و افسردگى در نوجوانان تيزهوش و عادى»، پايان نامه دكترى، 1374، دانشگاه تربيت مدرس;

3ـ نيكچهره محسنى، ادراك خود از كودكى تا بزرگسالى، 1375، انتشارات سمت.

4. Cooper Smith.s. (1967) The Antecedents of Self - esteem, Sanfrancisco.

5. Hoffman.u. 8 levy.s (1988) social support & self- esteem. y. of Youth and adolesence.

6. Mon Cado.s.m. sander.j.c (1995) help- seeking behavioers of accaunting.

7. Pope.A. Mchale.m.s (1988) self- esteem enhance with

children - adolesence. New York.


پى نوشت ها

1ـ رامين حبيبى، «نقش حرمت نفس در پيشرفت تحصيلى»، پايان نامه كارشناسى ارشد، 1378، دانشگاه تهران.

2. Self esteem.

3. vulnerability.

4. consistency.

5ـ به نقل از: رامين حبيبى، پيشين.

6. Threat to ability.

7ـ على فتحى آشتيانى، «بررسى تحوّل تصور از حرمت خود، اضطراب و افسردگى در نوجوانان تيزهوش و عادى»، پايان نامه دكترى، 1374، دانشگاه تربيت مدرس.

8ـ به نقل از: على فتحى آشتيانى، پيشين.

9ـ ر.ك: نيكچهره محسنى، ادراك خود از كودكى تا بزرگسالى، انتشارات سمت، 1375.

10ـ به نقل از: رامين حبيبى، پيشين.

11ـ ر.ك: نيكچهره محسنى، پيشين.

12. Ideal self.

13ـ به نقل از: على فتحى آشتيانى، پيشين.

14ـ به نقل از: رامين حبيبى، پيشين.

15ـ على فتحى آشتيانى، پيشين، به نقل از: رامين حبيبى، پيشين.

سال انتشار: 
13
شماره مجله: 
84
شماره صفحه: 
101