سخن آغازین
Article data in English (انگلیسی)
سخن آغازین
فرایند زندگى هر فردى، همانند رودخانهاى است که از مبدأ تا مقصد، از کنار سرزمینهاى گوناگون مىگذرد وسرانجام به دریا مىپیوندد. اما رودخانهها در زمان پیوستن به دریا هر یک ویژگىهایى خاص خود دارند: بعضى بسیار زلال و مصفّایند و بعضى دیگر گلآلود و تیره. همه این پیشامدها به عملکرد و تلاش افراد و استفاده مطلوب آنان از فرصتهاى زندگى بستگى دارد.
یکى از عوامل مهم و اساسى در تعیین سرنوشت نهایى انسان، برخوردارى از خانواده خوب و تربیت شده است؛ زیرا خانواده، نهادى مقدس، سازمانى حرکتآفرین، ساحل آرامش و سکون، بستر تربیت و رشد، جایگاه پیشرفت مادى و معنوى و تجلىگاه شکوفایى و بالندگى است. به گونهاى که اگر ضرورى باشد تا انسان براى نیل به کمال و بهروزى از یک نردبان چند پلهاى صعود کند و بالا برود، به طور حتم و یقین اولین پله این نردبان ترقى و رشد، تشکیل خانواده است. به دلیل تأثیر شگرف خانواده سالم در شکوفایى و رشد افراد، بیشتر اندیشمندان و بزرگان علوم انسانى و اجتماعى درباره خانواده، توصیهها و دستوراتى بیان نمودهاند.
در نگاه تعالیم سازنده اسلام، خانواده کانونى مبارک و مورد رضایت حق تعالى تلقّى شده و مورد تمجید و مدح بارىتعالى قرار گرفته است. پیامبر گرامى صلىاللهعلیهوآله مىفرمایند: «در اسلام هیچ بنیانى پیش خداوند محبوبتر و ارزشمندتر از بنیان (تشکیل خانواده و بنیان) ازدواج نیست.»1 اینهمه تقدیر و تمجید از بنیان خانواده به دلیل آن است که خانواده نقطه شروع یک واحد اجتماعى ستوده است. در کانون خانواده جوانان برومندى تربیت مىشوند. معنویت ایجاد مىگردد و شادى و نشاط در ان موج مىزند. شادى و نشاطى که از عنصرهاى مفید و باارزش براى زندگى است. به گونهاى که در آموزههاى روانشناختى و دینى مورد توجه ویژه قرار گرفته و به آن عنایت خاصى شده است. برخوردارى از چهره شاد و بشاش و امیدوارانه از ویژگىهاى مؤمنان شمرده شده است. در پرتو شادى و نشاط، زندگى دنیایى، طراوت و پویایى ویژهاى پیدا مىکند، روح امید و پیشرفت در انسان دمیده مىشود. وجود شادى و نشاط در تمام عرصههاى زندگى و تعاملات لازم و ضرورى است. ولى این مهم در ارتباط همسران با یکدیگر و روابط خانوادگى اهمیتى مضاعف پیدا مىکند.
خانواده همچنین بهترین و کاملترین شرایط و موقعیت براى رشد و شکوفایى استعدادهاى بالقوه اعضاى خانواده و کارآمدترین بستر براى پیشرفت و موفقیت اعضاى خانواده مىباشد. زن و شوهر (همسران) به عنوان ارکان اصلى و اولیه تشکیل خانواده، نقش اساسى و تعیینکنندهاى در پویایى، استحکام، امنیت، سازماندهى، آرامش روانى و رشد ابعاد مختلف شخصیتى اعضاى خانواده دارند.
در نظام خانواده همانند دیگر نظامهاى انسانى و اجتماعى داراى یک سازمان است. در هر سازمان هر فردى براى خود جایگاه ویژهاى دارد که نشانه قدرت و تأثیر او بر دیگران است. در جوامع انسانى سازمانى که همه افراد در آن در یک رتبه باشند و نقش واحدى داشته باشند، دیده نمىشود. در نظام خانواده نیز هر فردى نقش ویژهاى دارد و از او توقعات و انتظارات خاصى وجود دارد. همچنین جایگاه و سلسله مراتب افراد در آن خانواده مشخص است. اگر چنانچه هرکسى نقشهاى مربوطه را به خوبى انجام دهد، آن خانواده، موفقت و بالندگى مضاعفى خواهد داشت.
دبیر گروه روانشناسى
- پى نوشت ها
1ـ محمّدباقر مجلسى، بحارالانوار، ج 100، ص 222.
