در جست و جوى قرب الهى
معرفت سال بيستم ـ شماره 171 ـ اسفند 1390، 5ـ10
شرح دعاى مناجاتالمريدين
در جستوجوى قرب الهى*
آيتاللّه علّامه محمدتقى مصباح
چكيده
مؤمنان همواره در جستوجوى معارف بلند و برخوردارى از نعمتهاى دنيوى و اخروى هستند و در مناجات با خداى خويش، در پى وصول به قرب الهى هستند. از اينرو، به خداى متعال و اهلبيت عليهمالسلام توسل مىجويند. مؤمنانى كه به مراتب عالى معرفت خدا دست يافتهاند، قرب خدا را مطلوب ذاتى خويش مىدانند. اين مقصد از طريق سير اختيار و از شيوهها و راههاى ممكن خاصى امكان حصول دارد. شيوههاى ذوقى و سليقهاى راه به جايى نمى برد.
كليدواژه ها: قرب، قرب الهى، دعا، مناجات، مريدين، وصول به معبود.
ضرورت شرح و بررسى ادعيه و مناجات پيشوايان معصوم عليهمالسلام
ادعيه و مناجات پيشوايان ما دربرگيرنده معارف بلند، حكمتهاى بىنظير و نكات عرفانى ناب است كه معمولاً مورد غفلت قرار گرفته و كمتر بدانها پرداخته شده است. عدم توجه به آن دُرهاى يگانه، بىمثال و عدم غور در درياى بىانتهاى معارف اهلبيت عليهمالسلام در درجه اول، جفاى به آن حضرات و سخنان نورانى آنان، و در درجه دوم، جفاى به خود ماست كه خود را از آن سرمايههاى ماندگار و جاودانه محروم ساختهايم. در خلأ حرمان از عرفان ناب اهلبيت عليهمالسلام، شيادان فرصتطلب، با ترويج عرفانهاى دروغين، جوانان محروم از زمزم ناب معارف راستين توحيدى را فريب داده، مايع مسموم فراهم آمده از افكار پوچ و انحرافى خود را در كام ايشان مىريزند. از اينرو، ما گرچه قادر به فهم حقيقت آن معارف ناب نيستيم، اما بايسته است كه درباره آنها به گفتوگو پردازيم. از ارائه برداشتهاى هرچند ناقص خود از آن سخنان نورانى دريغ نورزيم، تا سهمى در انتقال معارف اهلبيت عليهمالسلام به نسلهاى آينده داشته باشيم و بستر را براى استعدادهاى بالنده و دلهاى نورانى فراهم آوريم. تا آنچه را ما قادر به درك و فهم آن نبوديم، آنان در پرتو استعداد و ظرفيت خود و بخصوص با توفيق الهى به درك و فهمش نايل گردند و از اين گذر، ثواب و پاداشى نصيب ما گردد. رسول خدا صلىاللهعليهوآله فرمود: «خدا يارى كند بندهاى را كه سخن مرا بشنود و به خاطر سپارد و حفظ كند و به كسانى كه نشنيدهاند برساند، چهبسا حامل (رساننده) علمى كه خود دانا نيست و چهبسا حامل علمى كه به داناتر از خود رساند (يعنى چهبسا شنوندگانى پيدا شوند كه معناى سخن را از رساننده و ناقل آن بهتر درك كنند).»1
گرچه قدرت استنباط و فقاهت محدثان به پايه قدرت استنباط و فقاهت بزرگانى همچون مرحوم شيخ انصارى، نمىرسيد، اما حفظ مآثر اهلبيت و انتقال آنها به ساير نسلها، بستر را براى فقهايى چون آن بزرگوار فراهم آورد تا با ژرفنگرى در روايات و تفقه در آنها، به دستاوردهاى عظيم فقهى دست يابند. در راستاى چنين رسالت بزرگى، ما به بررس