مصلحت در افعال الهى بررسى ديدگاه علّامه طباطبائى

سال بيست و چهارم ـ شماره 211 (ويژه دين شناسى)

جمال الدين سليمانى كياسرى / دانش پژوه سطح چهار مؤسسه بين المللى مطالعات اسلامى. jamaleddin_soleimani@yahoo.com

دريافت: 19/6/93               پذيرش: 29/11/93

چكيده

اين مقاله درصدد بررسى مصلحت و حكمت در افعال الهى است. آيا افعال الهى بر يك سلسله مصالح و حكمت ها مبتنى است؟ آيا مى توان فرض كرد افعال الهى خالى از مصالح و به گزاف صادر شود؟ هدف اين نوشتار بررسى دقيق سنخ افعال الهى و يكسانى و يا تفاوت آنها با افعال انسان هاست. پاسخ به اين سؤال باب وسيعى از معرفت ذات ربوبى را به روى ما مى گشايد و شناخت برخى از افعال و صفات الهى را براى ما تسهيل مى كند. روش نوشتار در مقام گردآورى، اسنادى و در مقام تبيين، توصيفى و تحليلى بوده و با محوريت ديدگاه علّامه طباطبائى در تفسير شريف الميزان صورت گرفته است. با بررسى ديدگاه مؤلف تفسير الميزان، به تعريف جديدى از مصلحت در افعال الهى ـ غير از آنچه بين اشاعره و معتزله مشهور بود ـ مى رسيم. اين ديدگاه نوعى جمع بندى ابتكارى و بديع بين آياتى از قرآن كريم است كه در اين مقاله به آنها اشاره شده است.

كليدواژه ها: مشيت، فعل الهى، اشاعره، معتزله.