نقد و بررسى مفهوم «سبك زندگى» در انديشه بورديو

سال بيست و پنجم ـ شماره 231 (ويژه جامعه شناسى)

حبيب اللّه نجفى / كارشناس ارشد جامعه شناسى مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمينى قدس سره       h.najafi20@yahoo.com

سيدحسين شرف الدين / دانشيار مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمينى قدس سره         sharaf@qabas.net

دريافت: 3/5/95               پذيرش: 11/10/95

چكيده

پى ير بورديو، از نظريه پردازان تأثيرگذار و مطرح در حوزه سبك زندگى است كه انديشه و آثارش يكى از منابع اصلى در اين زمينه شمرده مى شود. سؤال اصلى نوشتار حاضر، كه به روش اسنادى و توصيفى ـ تحليلى انجام شده، اين است كه مفهوم «سبك زندگى» و عوامل و نيروهاى تأثيرگذار بر توليد، تثبيت و تغيير آن، در انديشه بورديو كدام است؟ يافته هاى اين مطالعه نشان مى دهد كه بورديو سبك زندگى را در پيوند با مفاهيم «عادت واره، ميدان، سرمايه، و ذوق و سليقه» تحليل مى كند. از ديد وى، «سبك زندگى»، همان اعمال و رفتارهايى است كه به شيوه اى خاص طبقه بندى شده و حاصل ادراك فرد به تبع فضاى اجتماعى و جايگاه او در ميدان هاى گوناگون فعاليت اجتماعى است. همچنين «سبك زندگى» مجموع فعاليت هاى نظام مندى است كه از عادت واره و ذوق و سليقه فرد ناشى شده، بيشتر جنبه عينى و تحقق يافته دارد. در عين حال، به صورت نمادين به افراد و گروه هاى اجتماعى ملتزم بدان هويت مى بخشد و عامل تمايز اقشار گوناگون اجتماعى از يكديگر محسوب مى شود.

كليدواژه ها: عادت واره، ميدان، سرمايه، سليقه، سبك زندگى، فضاى اجتماعى، طبقه.