معرفت، سال بیست و ششم، شماره چهارم، پیاپی 235، تیر 1396، صفحات 27-

    بررسى نظریه «عرفى بودن زبان قرآن»

    نوع مقاله: 
    ترویجی
    نویسندگان:
    حمید آریان / *دانشیار - گروه تفسیر و علوم فرآن مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) / aryan@iki.ac.ir
    چکیده: 
    یکى از نظریه هاى مطرح در باب زبان قرآن، نظریه «عرفى بودن زبان قرآن» است. این مقاله به روش عقلى ـ تحلیلى مى کوشد تا حد ممکن، با توجه به ممیزات زبان عرفى، نظریه یادشده را تحلیل و ارزیابى کند. حاصل بررسى نشان مى دهد که از میان تلقى هاى چهارگانه از عرفى بودن زبان قرآن، سه تلقى مردود و با اوصاف قرآن ناسازگار است که عبارتند از: 1. عرفى بودن به معناى «همزبانى قرآن با مخاطبان»؛ 2. عرفى بودن به معناى «تنزل بیان وحى در حد درک مردم عصر نزول»؛ 3. عرفى بودن به معناى «سخن گفتن وحى بر اساس انگاره هاى خلاف واقع». اما عرفى دانستن زبان قرآن به مفهوم «سود جستن قرآن از قواعد و خصایص زبان مخاطبان» امرى معقول و قابل دفاع است. قرآن تنها در حوزه بیان احکام عملى، زبانش عرفى است، آن هم با شرط پیراسته بودن از نقایصى همچون مسامحه و سهل انگارى، اختلاف و ناهمخوانى، نازل بودن سطح مفاهیم و مطالب، اما زبان تمام آیات آن عرفى نیست. استفاده از مجاز، کنایه و استعاره در قرآن هم زبان آن را عرفى نمى کند. «به لسان قوم» بودن وحى قرآنى به معناى بازتاب فرهنگ زمانه در قرآن نیست، بلکه به معناى انعکاس حوادث تاریخى، جغرافیایى و فرهنگى جامعه عصر نزول در قرآن، به شکل گزینشى و بر مدار پالایش و تصحیح است.  
    Article data in English (انگلیسی)
    متن کامل مقاله: 

    ماهنامه علمى ـ ترویجى در زمینه علوم انسانى تیر 1396

    حمید آریان / دانشیار گروه تفسیر مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى قدس سره                    aryan@qabas.net

    دریافت: 19/11/95               پذیرش: 21/3/96

     

    چکیده

    یکى از نظریه هاى مطرح در باب زبان قرآن، نظریه «عرفى بودن زبان قرآن» است. این مقاله به روش عقلى ـ تحلیلى مى کوشد تا حد ممکن، با توجه به ممیزات زبان عرفى، نظریه یادشده را تحلیل و ارزیابى کند. حاصل بررسى نشان مى دهد که از میان تلقى هاى چهارگانه از عرفى بودن زبان قرآن، سه تلقى مردود و با اوصاف قرآن ناسازگار است که عبارتند از: 1. عرفى بودن به معناى «همزبانى قرآن با مخاطبان»؛ 2. عرفى بودن به معناى «تنزل بیان وحى در حد درک مردم عصر نزول»؛ 3. عرفى بودن به معناى «سخن گفتن وحى بر اساس انگاره هاى خلاف واقع». اما عرفى دانستن زبان قرآن به مفهوم «سود جستن قرآن از قواعد و خصایص زبان مخاطبان» امرى معقول و قابل دفاع است. قرآن تنها در حوزه بیان احکام عملى، زبانش عرفى است، آن هم با شرط پیراسته بودن از نقایصى همچون مسامحه و سهل انگارى، اختلاف و ناهمخوانى، نازل بودن سطح مفاهیم و مطالب، اما زبان تمام آیات آن عرفى نیست. استفاده از مجاز، کنایه و استعاره در قرآن هم زبان آن را عرفى نمى کند. «به لسان قوم» بودن وحى قرآنى به معناى بازتاب فرهنگ زمانه در قرآن نیست، بلکه به معناى انعکاس حوادث تاریخى، جغرافیایى و فرهنگى جامعه عصر نزول در قرآن، به شکل گزینشى و بر مدار پالایش و تصحیح است.

     

    کلیدواژه ها: زبان دین، زبان قرآن، زبان عرفى، زبان فنى، لسان قوم، فرهنگ زمانه در قرآن.

     

    شیوه ارجاع به این مقاله: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    آریان، حمید.(1396) بررسى نظریه «عرفى بودن زبان قرآن». فصلنامه معرفت، 26(4)، 27-

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    حمید آریان."بررسى نظریه «عرفى بودن زبان قرآن»". فصلنامه معرفت، 26، 4، 1396، 27-

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    آریان، حمید.(1396) 'بررسى نظریه «عرفى بودن زبان قرآن»'، فصلنامه معرفت، 26(4), pp. 27-

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    آریان، حمید. بررسى نظریه «عرفى بودن زبان قرآن». معرفت، 26, 1396؛ 26(4): 27-