سال بيست و ششم ـ شماره 243 (ويژة فلسفه)

محمدعلى محيطى اردكان / استاديار گروه فلسفه مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني€             hekmatquestion@gmail.com

دريافت: 6/7/96                 پذيرش: 25/11/96

چکيده

«رابطة علوم طبيعي و دين» يکي از مهم‌ترين مسائلي است که در سال‌هاي اخير و با اوج گرفتن بحث «علم ديني» و «اسلامي‌سازي علوم» مطرح شده است. مقالة حاضر با روش توصيفي ـ تحليلي اين موضوع را از ديدگاه آيت‌الله مصباح بررسي کرده است. اين مقاله پس از بررسي دو ديدگاه کلي دربارة رابطه علوم طبيعي و دين، به تبيين ملاک‌هاي ديني بودن علم پرداخته و در مهم‌ترين بخش، به اين نتيجه دست يافته است که نه‌تنها ميان علوم طبيعي و دين ـ با توضيحي که در مقاله ارائه مي‌شود ـ ناسازگاري جدي وجود ندارد، بلکه همکاري‌هاي متقابل علوم طبيعي و دين درخور توجه است. صدور حکم براي موضوعات علمي، گسترش دايرة آگاهي‌هاي تجربي، تأييد علم، افزودن غناي مسائل تجربي و جهت‌دهي در استفاده از علم نمونه‌هايي از کمک‌هاي دين به علم است. تعيين مصداق و موضوع و فراهم كردن زمينه‌هاي جديد براي تحليل‌‌هاي ديني، تعيين جزئيات معارف ديني، مانند بيان شرايط و موانع، اثباتِ بخشي از آموزه‌هاي ديني و تأثير در فهم بهتر مباحث ديني را مي‌توان از جمله کمک‌هاي علم به دين تلقي کرد.

كليدواژه‌ها: علوم طبيعي، دين، آيت‌الله مصباح، علم ديني، تعارض.