رابطة علوم طبيعي و دين از ديدگاه آيت‌الله مصباح

سال بيست و ششم ـ شماره 243 (ويژة فلسفه)

محمدعلى محيطى اردكان / استاديار گروه فلسفه مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني€             hekmatquestion@gmail.com

دريافت: 6/7/96                 پذيرش: 25/11/96

چکیده

«رابطة علوم طبیعی و دین» یکی از مهم‌ترین مسائلی است که در سال‌های اخیر و با اوج گرفتن بحث «علم دینی» و «اسلامی‌سازی علوم» مطرح شده است. مقالة حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی این موضوع را از دیدگاه آيت‌الله مصباح بررسی کرده است. این مقاله پس از بررسی دو دیدگاه کلی دربارة رابطه علوم طبیعی و دین، به تبیین ملاک‌های دینی بودن علم پرداخته و در مهم‌ترین بخش، به این نتیجه دست یافته است که نه‌تنها میان علوم طبیعی و دین ـ با توضیحی که در مقاله ارائه می‌شود ـ ناسازگاری جدی وجود ندارد، بلکه همکاري‌های متقابل علوم طبیعی و دین درخور توجه است. صدور حکم برای موضوعات علمی، گسترش دایرة آگاهی‌های تجربی، تأیید علم، افزودن غنای مسائل تجربی و جهت‌دهی در استفاده از علم نمونه‌هایی از کمک‌های دین به علم است. تعيين مصداق و موضوع و فراهم كردن زمينه‌هاي جديد براي تحليل‌‌هاي ديني، تعيين جزئيات معارف ديني، مانند بيان شرايط و موانع، اثباتِ بخشي از آموزه‌هاي ديني و تأثير در فهم بهتر مباحث ديني را می‌توان از جمله کمک‌های علم به دین تلقی کرد.

كليدواژه‌ها: علوم طبیعی، دین، آيت‌الله مصباح، علم دینی، تعارض.