معرفت

سال بیست و ششم ـ شماره 243 (ویژة فلسفه)

اسماعیل شابندری / دانشجوی کارشناسی ارشد فلسفه مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره                                        esmail.sh@iran.ir

محمد سربخشی / استادیار گروه فلسفه مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره                                             Sarbakhshi50@Yahoo.com

دریافت: 18/5/96               پذیرش: 27/10/96

چکیده

«وجود رابط یا رابطی» دارای دو اصطلاح منطقی و فلسفی است. این اصطلاح ابتدا در منطق و در رابطة بین قضایا مطرح گردیده است. در منطق، وجود رابطی وجودی فی غیره دارد و در مقابل وجود فی نفسه است. در اصطلاح فلسفی، وجود رابطی، وجودی لغیره دارد و در مقابل وجود مستقل و لنفسه قرار می گیرد. از نظر صدرالمتألهین، وجود رابطی در کلام فیلسوفان، دو اصطلاح دارد: یکی معنای حرفی که به عنوان رابط قضایا از آن یاد می شود، و دیگری وجود لغیره. صدرالمتألهین ضمن جعل اصطلاحی جدید برای وجود رابط و اثبات وجود رابط معلول، آن را فاقد حیثیت مستقل از علت خود می داند. در دیدگاه وی، معلول قابل اشاره نیست و هیچ حکمی بدون تسامح بر آن حمل نمی شود. وی از وجود رابط معلول، وحدت شخصی وجود را نتیجه می گیرد. این مقاله به روش توصیفی در پی ارائه و بررسی استدلال صدرالمتألهین بر اثبات وجود رابط است. باید گفت: اگرچه وجود رابط معلول مدنظر وی قابل اثبات است، اما مستلزم وحدت شخصی وجود نیست.

کلیدواژه ها: صدرالمتألهین، وجود، وجود مستقل، وجود رابطی، وجود رابط معلول.