برنامة درسي؛ راهبردي كارآمد در جامعه‌پذيري ديني دانش‌آموزان (با تأكيد بر كيفيت عناصر آن)

سال بيست و هفتم ـ شماره 245 (ويژة جامعه‌شناسي)

حسن نجفی/ دکترای مطالعات برنامة درسی دانشگاه علامه طباطبائی                                                              hnajafih@yahoo.com  

علی جلال‌زاده/ کارشناسی ارشد مطالعات برنامة درسی دانشگاه شاهد                                                      a1367jalalzade@gmail.com  

دريافت: 27/8/96                    پذيرش: 15/1/97

چکیده

مفهوم «جامعه‌پذیری دینی» در واقع بخشی از فرایند عام جامعه‌پذیری است و به‌مثابه بخشی از فرایند رشد و کمال آدمی رخ مي‌دهد؛ اما در تعریفی علمی و موجه فرایندی است که طی آن، افراد یک جامعه به‌تدریج با باورها، اعمال، وظایف، آیین‌ها، مراسم، مناسک، ارزش‌ها، هنجارها و نمادهای دینی جامعة خود آشنا مي‌شوند و آنها را فرامي‌گیرند و با درونی ساختن آنها به‌عنوان افراد دین‌دار ظاهر می‌شوند و موجب انتقال آنها از نسلی به نسل دیگر می‌گردند. امروزه امر جامعه‌پذیری در همة وجوه آن بیشتر بر عهدة نهاد آموزش و پرورش است؛ چون فرزندان هر جامعه‌ای از دبستان تا پایان دبیرستان، بیشترین وقت خود را در درون مدرسه و در ارتباط با آن (تکالیف منزل) می‌گذرانند. دستيابي به اين هدف بزرگ در نهاد آموزش و پرورش، نيازمند نقشه‌اي است كه در ادبيات علوم تربيتي به آن برنامة درسي مي‌گويند. اين طرح و نقشه، زماني مي‌تواند آن نهاد را به اهداف مطلوب خود برساند كه بر مباني، اصول و شيوه‌هاي ارزشي و فرهنگ حاكم بر آن كشور استوار باشد. مقالة حاضر، با رويكردي توصيفي ـ تحليلي و با استفاده از منابع كتابخانه‌اي، به تبيين ويژگي‌ها و کیفیت عناصر برنامة درسي مؤثر در جامعه‌پذیری دینی دانش‌آموزان پرداخته است.

کلیدواژه‌ها: جامعه، جامعه‌پذیری، جامعه‌پذیری دینی، برنامة درسی، کیفیت عناصر.