بررسي تطبيقي ماهيت انسان از ديدگاه آيت‌الله مصباح و سارتر

سال بيست و هفتم ـ شماره 250 (ويژة فلسفه)

محمود نمازي / استاديار مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني ره    namazi@qabas.net
سيدامين‌الله احمديانی مقدم / سطح سه حوزه علمیه و كارشناس فلسفه مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني ره    ahmadiani624@gmail.com
دريافت: 2/2/97                    پذيرش: 17/5/97
چکیده
بحث از انسان به‌عنوان یکی از سه محور مهم فلسفه در کنار خدا و جهان، همواره مورد توجه مکاتب فلسفی جهان قرار گرفته است. همچنین یکی از مهم‌ترین سؤالاتی که حول محور انسان از قدیم‌الایام مورد توجه بوده است، سؤال از ماهیت و چیستی انسان می‏باشد. آیت‌الله مصباح معتقد است که انسان علاوه بر عنصر مادی، دارای بعد روحانی می‏باشد، که البته همین بعد روحانی، اصل و حقیقت انسان می‏باشد. وی معتقد است که انسان‏ها دارای سرشت و طبیعت مشترک هستند که هم در حوزة میل و گرایش و هم در آگاهی و شناخت انسان مطرح می‏باشد؛ اما ژان پل سارتر فیلسوف فرانسوی، معتقد است که انسان‏ها هیچ‌گونه سرشت مشترکی ندارند. چیستی او از‌پیش‌تعیین‌شده نیست. انسان، ازآنجا که فاقد هرگونه ماهیت و تعریف پیشینی است، آزاد است؛ بلکه برابر با آزادی است. در این مقاله دو دیدگاه متفاوت دربارة ماهیت انسان از این دو فیلسوف به‌صورت تطبیقی مورد بررسی قرار گرفته است.
كليدواژه‌ها: ماهیت انسان، سرشت مشترک انسانی، آزادی، سارتر، آیت‌الله مصباح.