سال بیست و هشتم ـ  شماره هشتم، پیاپی 263 (ویژة علوم سیاسی)

رضا مهدیان فر / استادیار گروه تفسیر دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم    rezamahtab52@yahoo.com
دریافت: 27/1/98                    پذیرش: 29/6/98
چکیده
استضعاف و استکبار ازجمله روابط اجتماعی است که در آن، طرفِ غالب، دیگری را در ضعف نگه می دارد. قرآن کریم نیز این رابطه را به صورت گسترده ای مورد توجه قرار داده است. پدیده استضعاف در کاربرد قرآنی در بیشتر موارد در برابر نوعی برتری طلبی (استکبار) نمایان می شود. در روایت قرآنی، استکبار با سرپیچی شیطان از فرمان الهی آغاز شده و به همراه قدرت در میان جامعه انسانی گسترش یافت. نظر به پپامدهای دوقطبی شدن جامعه به استضعاف و استکبار، مقابله با استکبار با شیوه های خردمندانه و گوناگون سرلوحة برنامه های انبیا در آیات قرآنی است. ازاین رو، شناخت نشانه های مستکبران و آثار و پیامدهای آن برای مقابله و مبارزه با این خوی و خصلت نابودگر و استضعاف زدایی از جامعه از منابع معرفتی مفید و سازنده است. 
تدبر در آیات قرآن و روایات و سیره معصومانعلیهم السلام و استفاده از نص و ظهور آیات با اتکا به دیدگاه مفسران، به شیوه توصیفی ـ تحلیلی، شیوه های مقابله با استکبار را در مذاکره، مدارا، دشمنی، ارعاب، برخورد شدید و استضعاف زدایی از جامعه اسلامی روایت می کند. اتخاذ رویکرد مناسب در مقابله با استکبار با هدف مقاوم سازی جامعه از درون، عمده ترین هدف سامان یابی نوشتار حاضر است.
کلیدواژه ها: استکبار، استضعاف، مذاکره، مدارا، ارعاب، استضعاف زدایی، مقاوم سازی جامعه.
 

Showing Arrogance and Oppression in the Holy Quran

Reza MahdianFar / Assistant Professor of the Department of Quranic Interpretation, Quran University of Science and Education                                                                                                                                                      rezamahtab52@yahoo.com

Received: 2019/04/16 - Accepted: 2019/09/20

Abstract

Oppression and arrogance fall in the province of social relations, which indicates that the dominant party treats the other in a harsh way. The holy Quran gives special attention to this relationship. The Quran contrasts the phenomenon of oppression with the assumption of supreme power or arrogance. According to the Quran, arrogance first began with Satan's disobedience to the divine command, and then this kind of behavior 

polarization of society into oppression and arrogance, the Quran shows that confronting arrogance in rational and varied ways is at the heart of the prophets' mission. Therefore, in acquaintance with the characteristics of the arrogant and the effects and consequences of arrogance by relying on reliable sources is useful for confronting and combating this kind of destructive disposition and dislodging oppression from the society. Reflecting on the Quranic verses, narrations and lifestyle of the infallible Imams and making use of the text and presentation of the verses by relying on the views of the commentators, this paper uses a descriptive-analytical method to elucidate the methods of coping with arrogance in negotiation, toleration, enmity, intimidation, violent encounter, and dislodging oppression from the Islamic society. Adopting an appropriate approach to dealing with arrogance with the aim of empowering the society from within is the main purpose of conducting this study.

Key words: arrogance, oppression, negotiation, toleration, intimidation, dislodging oppression, empowering the society.

along with assuming power spread among mankind. Considering theconsequencesof the