بررسی تعلیمات صائب تبريزي در باب نماز و متعلقات آن

سال بيست و هشتم ـ شماره دوازدهم، پياپي 267 (ويژة كلام)

خدابخش اسداللهي / دانشيار دانشگاه محقق اردبیلی            Kh.asadollahi@gmail.com
مهدي سلحشورفرد ايوريق / کارشناس ارشد دانشگاه محقق اردبیلی     mehdisalahshur@gmail.com
دريافت: 15/2/98                    پذيرش: 14/7/98
چکيده
انسان همواره در جست‌وجوی کمال و سعادت است؛ طبق آیین اسلام، نماز و عبادت، مجموعۀ اعمال مخصوصی هستند که اگر انسان این عبادت را درست و با شرایط لازم انجام دهد، می‌تواند به سعادت دنیا و آخرت برسد. صائب به‌عنوان شاعر عارف و مُصلحِ اجتماعی در دورۀ صفویه، تعلیمات عارفانه و آموزنده‌ای در باب نماز دارد. هدف از این تحقیق، بررسیِ نکته‌‌پردازی عرفانی، اخلاقی و اجتماعی صائب در باب نماز است. در این مقاله که به روش توصیفی ـ تحلیلی و به صورت كتابخانه‌اي است، به‌ویژه نگاه‌های عرفانی و انتقادیِ صائب برجسته شده است؛ صائب با تکیه بر آیات و روایات اسلامی، نمازی را که عارفانه و محض رضای خدا نباشد، نمی‌پذیرد و به شیوۀ مُصلحان، مخاطبان شعر خود را از آفت‌ها و آسیب‌های نماز، نظیر نفس، غرور و دنیاطلبی برحذر می‌دارد. وی در ضمن اشعار تعلیمی و عرفانیِ خود تلاش می‌کند بیماری سختِ روحی اهل ظاهر و زاهدان ریایی را مداوا کند.
کلیدواژه‌ها: صائب تبريزي، غزلیات، تعلیمات عرفانی، نماز.