معرفت

سال بیست و هشتم ـ شماره دوازدهم، پیاپی 267 (ویژة کلام)

خدابخش اسداللهی / دانشیار دانشگاه محقق اردبیلی            Kh.asadollahi@gmail.com
مهدی سلحشورفرد ایوریق / کارشناس ارشد دانشگاه محقق اردبیلی     mehdisalahshur@gmail.com
دریافت: 15/2/98                    پذیرش: 14/7/98
چکیده
انسان همواره در جست وجوی کمال و سعادت است؛ طبق آیین اسلام، نماز و عبادت، مجموعۀ اعمال مخصوصی هستند که اگر انسان این عبادت را درست و با شرایط لازم انجام دهد، می تواند به سعادت دنیا و آخرت برسد. صائب به عنوان شاعر عارف و مُصلحِ اجتماعی در دورۀ صفویه، تعلیمات عارفانه و آموزنده ای در باب نماز دارد. هدف از این تحقیق، بررسیِ نکته پردازی عرفانی، اخلاقی و اجتماعی صائب در باب نماز است. در این مقاله که به روش توصیفی ـ تحلیلی و به صورت کتابخانه ای است، به ویژه نگاه های عرفانی و انتقادیِ صائب برجسته شده است؛ صائب با تکیه بر آیات و روایات اسلامی، نمازی را که عارفانه و محض رضای خدا نباشد، نمی پذیرد و به شیوۀ مُصلحان، مخاطبان شعر خود را از آفت ها و آسیب های نماز، نظیر نفس، غرور و دنیاطلبی برحذر می دارد. وی در ضمن اشعار تعلیمی و عرفانیِ خود تلاش می کند بیماری سختِ روحی اهل ظاهر و زاهدان ریایی را مداوا کند.
کلیدواژه ها: صائب تبریزی، غزلیات، تعلیمات عرفانی، نماز.