Marifat, Volume 33, Issue 4, No 319, Year 2025 , Pages 67-77

    A Jurisprudential Study of The Status of Arbitration in Non-judicial Dispute Resolution

    Writers:
    ✍️ Yasaman Saeidi / Assistant Professor, the Department of Jurisprudence and Fundamentals of Law, Faculty of Theology and Islamic Studies, Iran, Tehran, Islamic Azad University, Central Tehran Branch / dr.yasamansaeedi@yahoo.com
    Abdolreza Jamalzadeh / Associate Professor, the Department of Philosophy, Faculty of Theology, Iran, Tehran, Islamic Azad University, North Tehran Branch / jamalzadehpro@gmail.com
    Ahmad Bagheri / Professor, the Department of Jurisprudence and Fundamentals of Islamic Law, Iran, Tehran, University of Tehran / bagheri@ut.ac.ir
    dor 20.1001.1.10236015.1403.33.4.7.4
    doi 10.22034/marifat.2025.2018328
    Abstract: 
    Arbitration, as the most important method of resolving conflicts between individuals, attempts to better identify and expedite the resolution of disputes, considering the advantages such as speed of proceedings, maintaining confidentiality, and reducing costs, to reduce the workload and delay of proceedings that have become prevalent in the judicial system, and to resolve disputes non-judicially. Arbitration by someone who is determined by the selection of the partners and who, upon fulfilling the conditions, consents to the implementation of his right and ruling, is called a conciliation judge. This ruling is effective and enforceable, but what restrictions the conciliation judge's scope of activity requires, which are not the criteria for an arbitrator, is a matter of debate. In a descriptive-analytical method, this study aims to examine the evidence for the jurisprudential legitimacy of arbitration in order to identify the similarities and differences between these two institutions. Of course, given the many advantages of arbitration, it also has some shortcomings. By enacting new laws in line with legal rules and standards and amending current laws, perhaps clear horizons can be promised for protecting people's rights and developing social understanding.
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :بررسی فقهی حقوقی جایگاه حکمیت در حل و فصل غیرقضایی اختلافات
    Abstract: 
    حکمیت یا داوری به‌عنوان مهم‌ترین روش حل تعارضات اشخاص سعی برآن دارد در جهت شناسایی بهتر و تسریع برون‌رفت از اختلاف، با توجه به مزایایی چون سرعت در رسیدگی، حفظ محرمانگی، کاهش هزینه‌‌ها، از تراکم کار و اطاله دادرسی که حاکم بر نظام قضایی شده بکاهد و اختلافات را به صورت غیرقضایی فصل نماید. دادرسی توسط کسی که با انتخاب اصحاب تعیین و با تحقق شرایط رضایت بر اجرای حق و حکم او دارند، قاضی تحکیم گفته می‌شود، این حکم نافذ و لازم‌الاجراست، اما در اینکه حوزة فعالیت قاضی تحکیم چه قیودی را می‌طلبد که در داور ملاک نیست، محل بحث است که می‌توان گفت: پژوهش حاضر درصدد است به‌صورت توصیفی ـ تحلیلی به مداقه ادله مشروعیت فقهی ـ حقوقی حکمیت با داوری بپردازد تا تشابهات و تمایزات این دو نهاد با یکدیگر مشخص شود. البته با توجه به مزایای بسیار حکمیت، کاستی‌هایی نیز دارد که با تصویب قوانین جدید منطبق با قواعد و استانداردهای حقوقی و اصلاح قوانین فعلی، شاید بتوان افق‌های روشنی در جهت صیانت از حقوق مردم و توسعه تفاهم اجتماعی را نوید داد.
    References: 
    • ابن‌عابدین، محمد امین بن عمر بن عبد العزیز ( 1412ق). ردالمحتار علی الدر المختار. بیروت: دار الکتب العلمیه.
    • ابن‌قدامه، عبدالله بن احمد (1427ق). المغنی و شرح الکبیر. بیروت: دار الکتب العربی.
    • اصفهانی، محمد بن تاج‌الدین (فاضل هندی) (1416ق). کشف الثام. تهران: فراهانی.
    • امانداد، مجید (1394). جایگاه فقهی سیستم قضایی خصوصی بر اساس نهاد تحکیم از منظر امامیه. مبانی فقهی حقوقی اسلامی، ش 16، ص 9 -33
    • انصاری، مرتضی (1415ق). قضا و شهادات. قم: مکتبة الفقیه.
    • جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1368). حقوق ثبت. تهران: گنج دانش.
    • جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1374). دانش‌نامه حقوقی. تهران: امیرکبیر.
    • حسینی حائری، سیدکاظم (1407ق). القضا فی الفقه اسلامی. قم: مجمع الفکر الاسلامی.
    • حلی، جعفر بن حسن (1397ق). ایضاح الفوائد. عراق: المطبعة العلمیه.
    • حلی، حسن بن یوسف مطهر (1409ق). قواعد الاحکام. چاپ سنگی.
    • حیدری، علی‌نقی (1382). اصول الاستنباط. کاشان: فیض.
    • خوئی، سیدابوالقاسم (1405ق). تکملة المنهاج. نجف: مطبعة الآداب.
    • داوید، رنه (1357). داوری در تجارت بین‌المللی. ترجمة سیدحسین صفایی. تهران: میزان.
    • دهخدا، علی‌اکبر (1373). لغت‌نامه دهخدا. تهران: دانشگاه تهران.
    • زمخشری، محمود بن عمر (1407ق). الکشاف عن حقایق التنزیل. بیروت: دارالکتب العربی.
    • سبزواری، محمدباقر (1396ق). کفایة الاحکام. قم: جامعة مدرسین.
    • سنگلجی، محمد (1344). قضا در اسلام. تهران: دانشگاه تهران.
    • سنگلجی، محمد (1378). آیین دادرسی مدنی. قزوین: طه.
    • طباطبایی یزدی، سیدکاظم (1413ق). حاشیه مکاسب. قم: المکتبة الفقهیه.
    • طوسی، محمد بن حسن (1407ق). المبسوط. تهران: المکتبة المرتضویه.
    • عیسوی، مریم (1398). بررسی فقهی داوری. تهران: قانون یار.
    • مجدد، ابوالفضل (1397). آیین داوری در نظام حقوقی کنونی. تهران: ابتکار دانش.
    • محقق داماد، مصطفی (1365). حقوق خانواده. قم: علوم اسلامی.
    • محمدزاده، حیدر (1379). داوری در حقوق ایران. تهران: ققنوس.
    • محمدی گیلانی، محمد (1360). قضا و قضاوت در اسلام. تهران: المهدی.
    • مشکور، محمدجواد (1357). ایران در عهد باستان در تاریخ اقوام و پادشاهان بیش از اسلام. تهران: اشرفی.
    • موسوی اردبیلی، سیدعبدالکریم (1408ق). فقه القضاء. قم: مکتبة امیرالمؤمنین (ع).
    • موسوی گلپایگانی، محمدرضا (1401ق). کتاب القضاء. تقریر سیدعلی حسینی میلانی. قم: خیام.
    • موصلی حنفی، عبدالله بن محمود (1420ق). الاختیار لتعلیل المختار. بیروت: دار الفکر.
    • نجفی، محمدحسن (1404ق). جواهر الکلام. چ ششم. تهران: دارالکتب اسلامیه.
    • نووی، محیی‌الدین بن شرف (1401ق). المجموع فی شرح المهذب. قم: دارالفکر.
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Saeidi, Yasaman, Jamalzadeh, Abdolreza, Bagheri, Ahmad.(2025) A Jurisprudential Study of The Status of Arbitration in Non-judicial Dispute Resolution. Marifat, 33(4), 67-77 https://doi.org/10.22034/marifat.2025.2018328

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Yasaman Saeidi; Abdolreza Jamalzadeh; Ahmad Bagheri."A Jurisprudential Study of The Status of Arbitration in Non-judicial Dispute Resolution". Marifat, 33, 4, 2025, 67-77

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Saeidi, Y, Jamalzadeh, A, Bagheri, A.(2025) 'A Jurisprudential Study of The Status of Arbitration in Non-judicial Dispute Resolution', Marifat, 33(4), pp. 67-77

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Saeidi, Y, Jamalzadeh, A, Bagheri, A. A Jurisprudential Study of The Status of Arbitration in Non-judicial Dispute Resolution. Marifat, 2025; 33(4): 67-77