Marifat, Volume 33, Issue 1, No 316, Year 2025 , Pages 59-71
The Importance of Reason and Rational Education from Ghazali’s Perspective (Factors and Obstacles to the Growth of Reason)
Article Type:
Promotional
Writers:
✍️ Reyhaneh shayesteh
/ Professor at the Department of Islamic Philosophy and Theology, Vali Asr University (AJ), Rafsanjan / r.shayesteh@vru.ac.ir
/ Professor at the Department of Islamic Philosophy and Theology, Vali Asr University (AJ), Rafsanjan / r.shayesteh@vru.ac.irJahangir / Professor at the Department of Islamic Philosophy and Theology, Ferdowsi University of Mashhad
Abstract:
Nowadays, special attention has been paid to rational education. Besides, some thinkers and educators, including Ghazali, have been regarded as anti-rational by the experts of philosophy and theology. The purpose of this article is to show that, contrary to popular belief, Ghazali paid special attention to reason in his educational perspectives and stated special elements to strengthen it. This article seeks to show what components and educational elements that rationality and the importance of reason for Ghazali entails for the development of reason or the obstacles to its growth. Answering these questions will shed light on the importance of this research. The presented views can be used as a complement to Ghazali's educational system and will present more complete elements for developing an educational system for the researchers in this field. The library research is centered around Ghazali's views on this matter and the interpretations of the experts in this regard.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :اهمیت عقل و تربیت عقلانی از دیدگاه غزالی (عوامل و موانع رشد عقل)
Abstract:
امروزه در عرصه تعلیم و تربیت به تربیت عقلانی توجه ویژه‌ای نشان داده شده است. در این بین متفکران و متربیانی نیز وجود دارند که در حوزه فلسفه و کلام عقل ستیز یا عقل گریز معرفی شده‌اند که از جمله آن‌ها می‌توان به غزالی اشاره کرد. هدف این نوشتار آن است که نشان دهد، بر خلاف تصور رایج، غزالی در دیدگاه‌های تربیتی خود به عقل و تربیت آن توجه ویژه‌ای داشته است و عناصر ویژه ای در تقویت آن بیان داشته است.
بر این اساس نگارنده در پی آن است که نشان دهد عقل ورزی و اهمیت عقل در غزالی، چه مولفه ها و عناصر تربیتی را برای پرورش عقل و موانعی را برای رشد آن در پی خواهد داشت؛ پاسخ به این سوالات اهمیت پژوهش پیشرو را از این نظر روشن خواهد کرد که بتوان از این نظرات به عنوان مکمل نظام تربیتی غزالی به عنوان صاحب نظر در این حوزه استفاده کرد و عناصر کاملتری را برای برقراری یک نظام تربیتی در مقابل محققین این حوزه قرار خواهد داد.
روش تحقیق به شکل مطالعات کتابخانه ای و حول محور نظرات غزالی در این باره و تفسیر غزالی شناسان در این حوزه است. بهروز رفیعی در جلد سوم کتاب آرای دانشمندان مسلمان در تعلیم و تربیت و علی خالق خواه در مقالات خود تا حدودی به مسائل تربیتی غزالی اشاره کرده اند و با نکات استخراجی نگارنده به عنوان مکمل در کنار این آرا اشاره کرد.
References:
- ابراهیمی دینانی، غلامحسین (1370). منطق و معرفت در نظر غزالی. تهران: امیرکبیر.
- باقری، خسرو (1390). نگاهی دوباره به تربیت اسلامی. چ بیست و پنجم. تهران: مدرسه.
- بهشتی، سعید (1389). تأملات فلسفی در تعلیم و تربیت. تهران: چاپ و نشر بین الملل.
- پوستینی، خلیل (1383). معقولیت باور دینی، مقایسه رهیافت کرکگور و غزالی. پژوهشنامه فلسفه دین، 2، 5ـ30.
- توماس، ادوارد (1364). غزالی در بغداد. ترجمة ذیبح‌الله منصوری. تهران: زرین.
- خالق‌خواه، علی (1393). رابطه عقل و دین از دیدگاه غزالی و اشارات آن در تربیت دینی بر اساس باورهای ایمان‌گرایانه غزالی. پژوهشنامه علم و دین، 2، 111ـ130.
- دلشاد تهرانی، مصطفی (1383). سیری در تربیت اسلامی. چ ششم. قم: دریا.
- رحیمی، علیرضا (1389). تعلیم و تربیت بصیرت‌گرا. تهران: دانشگاه امام صادق.
- رشیدپور، مجید (1372). رشد عقلی. تهران: انجمن اولیاء و مربیان.
- رفیعی، بهروز (1381). آرای دانشمندان مسلمان در تعلیم و تربیت (امام محمد غزالی). تهران: سمت.
- غزالی، ابوحامد (1981). المنقذ من الضلال و موصل الی ذی العزه و الجلال. تحقیق جمیل صلیبا و کامل عیاد. بیروت: دارالاندلس.
- غزالی، ابوحامد(بی‌تا ـ الف). احیاء علوم الدین. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
- غزالی، ابوحامد(بی‌تا ـ ب). تهافت الفلاسفه. تصحیح سلیمان دنیا. قاهره: دارالمعارف.
- غزالی، ابوحامد(1322ق). المستطفی من علم الاصول. مصر: المطبعة الامیریه.
- غزالی، ابوحامد(1364). ایها الولد. ترجمة باقر غباری. تهران: مرکز جهاد دانشگاهی.
- غزالی، ابوحامد(1409ق). معارج القدس فی مدارج معرفة النفس. بیروت، دارالکتب العلمیه.
- غزالی، ابوحامد(1616). مجموعه رسائل الامام الغزالی. بیروت، دارالفکر.
- غزالی، ابوحامد(1961). معیار العلم فی فن المنطق. قاهره: دارالمعارف.
- غزالی، ابوحامد(1964). میزان العمل. قاهره: دارالمعارف.
- غزالی، ابوحامد(1966). محک النظر فی المنطق. بیروت، دارالنهضة الحدیثه.
- غزالی، ابوحامد(1998). الاربعین فی اصول الدین. بیروت: دارالکتب العلمیه.
- مطهری، مرتضی (1386). تعلیم و تربیت اسلامی. چ پنجاه و چهارم. تهران: صدرا.
- ملکی، حسن (1379). ترییت عقلانی در نهج البلاغه و دلالت‌های آموزشی آن. تهران: مرکز مطالعات تربیت اسلامی.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
shayesteh, Reyhaneh, , Jahangir.(2025) The Importance of Reason and Rational Education from Ghazali’s Perspective (Factors and Obstacles to the Growth of Reason). Marifat, 33(1), 59-71 https://doi.org/10.22034/marifat.2024.2021233
Reyhaneh shayesteh; Jahangir ."The Importance of Reason and Rational Education from Ghazali’s Perspective (Factors and Obstacles to the Growth of Reason)". Marifat, 33, 1, 2025, 59-71
shayesteh, R, , J.(2025) 'The Importance of Reason and Rational Education from Ghazali’s Perspective (Factors and Obstacles to the Growth of Reason)', Marifat, 33(1), pp. 59-71
