Marifat, Volume 33, Issue 1, No 316, Year 2025 , Pages 11-20

    The Method of Teaching Intrinsic Monotheism in the Quran based on the Views of Allama Tabataba'i in Tafsir al-Mizan

    Writers:
    ✍️ Hasan shokrollahi / Assistant Professor, Department of Education, Payam Noor University / h.shokr@pnu.ac.ir
    dor 20.1001.1.10236015.1403.33.1.2.3
    doi 10.22034/marifat.2024.2021831
    Abstract: 
    Intrinsic monotheism is the first level of monotheism. Contrary to the majority of commentators' views derived from philosophers and theologians, from the perspective of Allama Tabataba'i, the true meaning of monotheism in the Quran is the pure and unlimited existence of God. This descriptive-analytical article uses the rules of interpretation and library resources to discover, examine and explain the types of methods for teaching intrinsic monotheism in the Quran based on the view of Allamah Tabataba'i. The research results show that from Allamah's view, teaching intrinsic monotheism in the Quran has two main methods: " explicit declaration and induction to the audience" and "argumentation". The method of argumentation has the following three sub-types: reasoning to the unity of the nature "God", reasoning to the limitlessness of the "likeness" of God, and reasoning to the omnipotence of God. Using these two methods in teaching intrinsic monotheism in the Quran, we realize that this level of monotheism must be explicitly declared both in order to induce and instill it in the audience. Besides, in order for people to reason and think, argumentations must be presented to them in various ways.
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :روش آموزش توحید ذاتی در قرآن بر اساس دیدگاه‌ علامه طباطبائی در تفسیر المیزان
    Abstract: 
    توحید ذاتی اولین مرتبه از مراتب توحید است که حقیقت معنای قرآنی آن از دیدگاه علامه طباطبائی، بر خلاف دیدگاه عمده مفسران که به تبع از فیلسوفان و متکلمان حاصل شده، وجود محض و نامحدود بودن خداوند است. این مقاله با استفاده از قواعد تفسیر انجام شده، روش آن، توصیفی ـ تحلیلی، با بهره‌گیری از منابع کتابخانه‌ای و هدف آن، کشف، بررسی و تبیین انواع روش برای آموزش توحید ذاتی در قرآن بر اساس دیدگاه علامه طباطبائی است .نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که از دیدگاه علامه، آموزش توحید ذاتی در قرآن، دارای دو روش اصلی «اعلام و القای صریح به مخاطب» و «استدلال»، و روش استدلال خود دارای سه گونة فرعی زیر است: استدلال به وحدت جنس «اِله»، استدلال به نامحدودیت «مثل» خدا، و استدلال به قهاریت خداوند. از کاربرد این دو روش در آموزش توحید ذاتی در قرآن به دست می‌آید که باید هم به منظور القا و تلقین این مرتبه از توحید به مخاطب، آن را صریحاً اعلام کرد؛ و هم به منظور تعقل و اندیشه‌ورزی او به انواع گونه‌ها برایش استدلال اقامه کرد.
    References: 
    • قرآن کریم (1367). ترجمة جلال‌الدین مجتبوی. تهران: حکمت.
    • نهج البلاغه (بی‌تا). تنظیم صبحی صالح. قم: هجرت.
    • ابن‌سینا، حسین‌ بن عبدالله (1381). الاشارات و التنبیهات. تحقیق مجتبی زارعی. قم: بوستان کتاب.
    • ابن‌طاووس، علی بن موسی (1400ق). الطرائف فی معرفة مذاهب الطوائف. قم: خیام.
    • ابن‌فارس، احمد (1410ق). معجم مقاییس اللغة. بیروت: الدار الاسلامیه.
    • ابن‌قتیبه دینوری، عبدالله بن مسلم (1398ق). تفسیر غریب القرآن. بیروت: دار الکتب العلمیه.
    • ابن‌منظور، محمد بن مکرم (بی‌تا). لسان العرب. بیروت: دار الفکر.
    • انس الامریکانی، جَیمس (1890م). نظام التعلیم فی علم اللاهوت القویم. بیروت: مطبعة الامیرکان.
    • آلوسی، محمود بن عبدالله (1417ق). روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم والسبع المثانی. بیروت: دار الفکر.
    • بیرو، آلن (1370). فرهنگ علوم اجتماعی. ترجمة باقر ساروخانی. تهران: کیهان.
    • تیسن، هنری (بی‌تا). الهیات مسیحی. ترجمة ط. میکائلیان. تهران: حیات ابدی.
    • جوادی آملی، عبدالله (1383). توحید در قرآن. قم: اسراء.
    • جوادی آملی، عبدالله (1378). تفسیر تسنیم. قم: اسراء.
    • جوهری، اسماعیل‌ بن حماد (1407ق). الصحاح؛ تاج اللغۀ و صحاح العربیۀ. بیروت: دار العلم للملایین.
    • حسین‌زاده، علی (1377). بررسی شیوه‌های دعوت انبیای اولوالعزم در قرآن. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
    • حسینی طهرانی، محمدحسین (1421ق). مهر تابان. مشهد: علامه طباطبائی.
    • حسینی‌زاده،‌ علی (1388). سیرة تربیتی پیامبر و اهل‌بیت، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
    • حیدری، داود (1389). منطق استدلال ـ منطق حملی. مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی.
    • خدام، لیلا (1389). روش‌شناسی قرآن کریم در آموزش توحید به سبک پرسش و پاسخ. رشد آموزش قرآن، 29، 50ـ55.
    • خوانساری، محمد (1376). منطق صوری. تهران: آگاه.
    • داوودی، محمد و دیگران (1394). روش‌های آموزش توحید افعالی در قرآن. تربیت اسلامی. 10 (21)، 167ـ190.
    • راغب اصفهانی، حسین ‌بن محمد (1384). مفردات الفاظ القرآن الکریم. تحقیق صفوان عدنان داوودی. قم: ذوی القربی.
    • زجاج، ابراهیم بن سری (1408ق). معانی القرآن واعرابه. بیروت: عالم الکتب.
    • سبحانی، جعفر (1384). الالهیات علی هدی الکتاب والسنة والعقل. قم: مؤسسة امام صادق.
    • سبحانی، جعفر (1373). منشور جاوید قرآن. قم: مؤسسة امام صادق.
    • سمین الحلبی، احمد بن یوسف (1408ق). الدّرّ المصون فی علوم الکتاب المکنون. دمشق: دار القلم.
    • سیف، علی‌اکبر (1379). روانشناسی پرورشی (روانشناسی یادگیری و آ‌موزش). تهران: آگاه.
    • شایان‌‌مهر، علیرضا (1377). دائرة المعارف تطبیقی علوم اجتماعی. تهران: کیهان‌.
    • شریعتمداری، علی (1366). تعلیم و تربیت اسلامی. تهران: امیرکبیر.
    • شکراللهی، حسن و دیگران (1397). استدلال به خالقیت خداوند، روش آموزش توحید ربوبی در قرآن از دیدگاه علامه طباطبائی. رهیافت‌هایی در علوم قرآن و حدیث، 101، 79ـ102.
    • شیروانی شیری، عبدالمحمد و دیگران (1400). اصول و روش‏های آموزش توحید بر مبنای آموزه‏های قرآن کریم و اهل‌بیت. تدریس‌ پژوهشی، 9 (3)، 227ـ249.
    • صدوق، محمد بن علی (1348). الخصال. تصحیح و تعلیق علی‌اکبر غفاری. تهران: صدوق.
    • ــــ (بی‌تا). التوحید. تصحیح و تعلیق هاشم حسینی طهرانی. قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
    • طباطبائی، سیدمحمدحسین (1417ق). المیزان فی تفسیر القرآن. قم: جامعة مدرسین.
    • طبرسی،‌ فضل ‌بن حسن (1408ق). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. بیروت: دار المعرفه.
    • طوسی، محمد بن حسن (بی‌تا). التبیان فی تفسیر القرآن. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
    • طوسی، نصیرالدین (1413ق). شرح الاشارات و التنبیهات. بیروت: مؤسسة النعمان.
    • عکبری، عبدالله بن حسین (1407ق). التبیان فی اعراب القرآن. بیروت: دار الجبل.
    • فخررازی، محمد بن عمر (1423ق). التفسیر الکبیر. بیروت: دار الفکر.
    • فیومی، احمد بن محمد (1414ق). المصباح المنیر. قم: هجرت.
    • گروهی از نویسندگان (1391). فلسفة تعلیم و تربیت اسلامی، زیرنظر محمدتقی مصباح یزدی، تهران: مدرسه.
    • مجلسی، محمدباقر (1363). بحار الانوار. تهران: دار الکتب الاسلامیه.
    • محمدعلیزاده، محمدرضا (1394). الگوی استدلال در قرآن. رسالة دکتری مدرسی معارف اسلامی. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
    • مشایخی‌راد، شهاب‌الدین (1380). تعلیم و تربیت دینی (مجموعه مقالات). قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
    • مصباح یزدی، محمدتقی (1389). خدا‌شناسی. تحقیق و نگارش امیررضا اشرفی. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
    • مصطفوی، حسن (1385). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. تهران: مرکز نشر آثار علامه مصطفوی.
    • مطهری، مرتضی (1393). خدا در زندگی انسان. تهران: صدرا.
    • مظفر، محمدرضا (1400ق). المنطق. بیروت: دارالتعارف.
    • معرفت، محمدهادی (1388). التمهید فی علوم القرآن. قم: التمهید.
    • مکارم شیرازی، ناصر (1367). پیام قرآن. قم: مدرسة امیرالمؤمنین.
    • نیشابوری، محمودبن ابی‌الحسن (1995م). ایجاز البیان عن معانی القرآن. بیروت: دار الغرب الاسلامی.
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    shokrollahi, Hasan.(2025) The Method of Teaching Intrinsic Monotheism in the Quran based on the Views of Allama Tabataba'i in Tafsir al-Mizan. Marifat, 33(1), 11-20 https://doi.org/10.22034/marifat.2024.2021831

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Hasan shokrollahi."The Method of Teaching Intrinsic Monotheism in the Quran based on the Views of Allama Tabataba'i in Tafsir al-Mizan". Marifat, 33, 1, 2025, 11-20

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    shokrollahi, H.(2025) 'The Method of Teaching Intrinsic Monotheism in the Quran based on the Views of Allama Tabataba'i in Tafsir al-Mizan', Marifat, 33(1), pp. 11-20

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    shokrollahi, H. The Method of Teaching Intrinsic Monotheism in the Quran based on the Views of Allama Tabataba'i in Tafsir al-Mizan. Marifat, 2025; 33(1): 11-20