Marifat, Volume 32, Issue 10, No 313, Year 2024 , Pages 49-60

    An Analysis of the Causes of the Failure of the Banking System of the Islamic Republic of Iran in Gaining Public Trust Regarding the Elimination of Usury

    Writers:
    ✍️ Mahdi khatibi / Assistant Professor, Department of Economics, IKI / m.kh47@yahoo.com
    doi 10.22034/marifat.2024.2022155
    Abstract: 
    Even though about forty years have passed since the approval of the usury-free banking operation law, many still doubt the success of the banking system in relation to the elimination of usury. Therefore, in addition to improving the efficiency of the banking system, some researchers have been looking for a review of the usury-free banking law for many years and have introduced the elimination of usury as one of their goals. It seems that they believe that the inefficiency of the banking system and the existence of usury in banking operations without usury is due to the shortcomings of the current law, and by changing and amending the law, both problems will be solved. Using an analytical-descriptive method in this research, the second problem, that is, the existence of the suspicion of usury, has been investigated. The results show that several factors such as the shortcomings of the law of interest-free banking operations, the existence of problems in the content of executive statutes and circulars, problems related to the content of contracts, the unfavorable performance of bank managers and employees and customers, the complexity of combined contracts (used in usury-free banking) compared to usury loans, the inherent limitations of the bank institution as a basis for the realization of usury-free banking, each of them have been the basis of public mistrust. But what has been most effective is the fourth factor, which is the weak performance of the bank's operators and customers, which is due to the lack of necessary knowledge about the provisions of the contracts and also the lack of sufficient motivation towards its accurate implementation. It is suggested that the issue of training customers and bank operators and planning to promote the culture of compliance with the law and Sharia in banking contracts should be included in the text of the law and the central bank or another institution should be in charge of the training process in the country.
    چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
    Title :بررسی علل عدم موفقیت نظام بانکی جمهوری اسلامی ایران در جلب اعتماد عمومی نسبت به حذف ربا
    Abstract: 
    با گذشت حدود چهل سال از تصویب قانون عملیات بانکی بدون ربا، هنوز بسیاری به موفقیت نظام بانکی در رابطه با حذف ربا تردید دارند. ازاین‌رو برخی از محققان در طول سالیان متمادی به‌دنبال بازنگری در قانون عملیات بانکی بدون ربا بودند و یکی از اهداف خود را در کنار ارتقاء کارآمدی نظام بانکی، حذف ربا معرفی کرده‌اند. گویا تلقی ایشان آن است که ناکارآمدی نظام بانکی و وجود شبهة ربا در عملیات بانک‌داری بدون ربا به‌خاطر نقایص قانون فعلی است و با تغییر و اصلاح قانون، هر دو مشکل حل خواهد شد. در تحقیق حاضر به روش تحلیلی ـ توصیفی مشکل دوم، یعنی وجود شبهة ربا بررسی شده و نتایج آن نشان می‌دهد عوامل متعددی هم‌چون کاستی‌های قانون عملیات بانکی بدون ربا، وجود اشکال در محتوای آئین‌نامه‌های اجرایی و بخش‌نامه‌ها، مشکلات مربوط به محتوای قراردادها، عملکرد نامطلوب مدیران و کارکنان و مشتریان بانک، پیچیدگی قراردادهای ترکیبی (مورد استفاده در بانک‌داری بدون ربا) نسبت به قرض ربوی، محدودیت‌های ذاتی نهاد بانک به‌عنوان بستری برای تحقق بانک‌داری بدون ربا هرکدام به‌نوعی زمینه‌ساز بی‌اعتمادی عمومی بوده‌اند. اما آنچه بیش از همه مؤثر بوده، عامل چهارم یعنی عمل‌کرد ضعیف متصدیان و مشتریان بانک است که آن‌هم به‌دلیل فقدان آگاهی لازم نسبت مفاد قراردادها و همچنین فقدان انگیزۀ کافی نسبت به اجرای دقیق آن است. پیشنهاد می‌شود مسئله آموزش مشتریان و متصدیان بانک و برنامه‌ریزی برای ارتقاء فرهنگ رعایت قانون و شرع در قراردادهای بانکی باید در متن قانون گنجانده شده و بانک مرکزی یا نهاد دیگری عهده‌دار جریان آموزش در کشور باشد.
    • بهجت، محمدتقى، 1428ق، استفتاءات، قم، دفتر معظم له.
    • تبریزى، جوادبن على، بی‌تا، استفتاءات جدید، قم، بی‌نا.
    • تقی‌زاده، خدیجه، 1391، «بانک‌داری اسلامی در برخی کشورهای جهان»، بررسی مسائل و سیاست‌های اقتصادی، ش 6و7، ص 47ـ80.
    • حکیمی‌پور، نادر، 1397، «ارائه شاخص ترکیبی ارزیابی بانک‌داری اسلامی مطالعه موردی بانک‌های ایران»، اقتصاد اسلامی، ش 72، ص 151ـ172.
    • دفتر همکاری حوزه و دانشگاه (گروه اقتصاد)، 1374، «مشکلات بانک‌داری بدون ربا»، روش‌شناسی علوم انسانی، ش 3، ص 25ـ42.
    • شعبانی، احمد، 1394، درآمدی بر بانک‌داری اسلامی، تهران، دانشگاه امام صادق (ع).
    • شهنازی، روح‌الله و مجتبی پناهی، 1395، «سنجش میزان صوری بودن قراردادهای تسهیلات بانکی: مطالعه موردی بانک ملت شیراز»، اقتصاد و بانک‌داری اسلامی، ش 16، ص 175ـ202.
    • صافی گلپایگانی، لطف‌الله، 1417ق، جامع الاحکام، چ چهارم، قم، حضرت معصومه (س).
    • کلینی، محمد‌بن‌یعقوب، ‌1407ق‌‌، الکافی، چ چهارم، تهران، دار الکتب الاسلامیه.
    • محقق حلى، جعفربن حسن، 1408ق، شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، چ دوم، قم، اسماعیلیان.
    • موسویان، سیدعباس، 1384، «نقد و بررسی قانون بانک‌داری بدون ربا»، اندیشه، ش 53، ص 119ـ140.
    • موسویان، سیدعباس، 1386، «نظریه‌های ربا و بهره»، اقتصاد اسلامی، ش 27، ص 68ـ100.
    • موسویان، سیدعباس و همکاران، 1392، «شاخص‌های ارزیابی بانک‌داری اسلامی»، در: نخستین کنفرانس ملی توسعه مدیریت پولی و بانکی، تهران، مرکز همایش‌های بین‌المللی صداوسیما.
    • نظرپور، محمدنقی و سیدعباس موسویان، 1393، بانک‌داری بدون ربا از نظریه تا تجربه، قم، دانشگاه مفید.
    • نظرپور، محمدنقی و همکاران، 1393، «شاخص‌های صوری شدن معاملات در عمل‌کرد بانک‌داری بدون ربا در ایران، بررسی موردی تسهیلات اعطایی شعب بانک تجارت مشهد مقدس»، پژوهش‌های اقتصادی (رشد و توسعه پایدار)، سال چهاردهم، ش 3، ص 65ـ92.
    • وحید خراسانی، حسین، 1428ق، توضیح المسائل، چ نهم، قم، مدرسة امام باقر (ع).
    • هاشمی شاهرودی، سیدمحمود، 1423ق، قراءات فقهیة معاصره، قم، مؤسسة دائرة‌المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل‌بیت (ع).
    Cite this article: RIS Mendeley BibTeX APA MLA HARVARD VANCOUVER

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    khatibi, Mahdi.(2024) An Analysis of the Causes of the Failure of the Banking System of the Islamic Republic of Iran in Gaining Public Trust Regarding the Elimination of Usury. Marifat, 32(10), 49-60 https://doi.org/10.22034/marifat.2024.2022155

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    Mahdi khatibi."An Analysis of the Causes of the Failure of the Banking System of the Islamic Republic of Iran in Gaining Public Trust Regarding the Elimination of Usury". Marifat, 32, 10, 2024, 49-60

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    khatibi, M.(2024) 'An Analysis of the Causes of the Failure of the Banking System of the Islamic Republic of Iran in Gaining Public Trust Regarding the Elimination of Usury', Marifat, 32(10), pp. 49-60

    APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER

    khatibi, M. An Analysis of the Causes of the Failure of the Banking System of the Islamic Republic of Iran in Gaining Public Trust Regarding the Elimination of Usury. Marifat, 2024; 32(10): 49-60