Ma`rifat

در عرفان اسلامى، رابطه قرآن و عرفان ناگسستنى و تنگاتنگ است. قرآن کریم افزون بر اینکه کتاب دینى مسلمانان است، متنى ادبى و هنرى است و همه خصوصیات یک اثر هنرى را چه از لحاظ شکل و چه از نظر محتوا داراست. قلمرو موضوعى سخنان عرفا نیز، امور نامتعارف و مفاهیم رازآلود است. به اعتقاد آنان، معانى فرامادى‏اند و زمانى به درستى فهمیده مى‏شوند که با شهود و یا از طریق تجلّى درک شوند. این تلقّى عرفا، زمینه‏ساز گرایش به تأویل براى دست‏یابى به نوعى معرفت پنهان درباره حقایق هستى شده، ضمن رهنمون ساختن آنان به برداشت‏هاى تازه‏اى از آیات و روایات، موجب پدید آمدن شیوه خاصّى از تفسیر قرآن شده است. عین‏القضات از جمله عرفایى است که به استشهادهاى متعدّد و ظریف از دریاى گهرخیز قرآن دست یازیده است. این پژوهش بر آن است که با رویکردى توصیفى ـ تحلیلى، به بررسى آیات قرآن در تمهیدات عین‏القضات، و دریافت ممتاز و متمایز او از «تأویل» ـ به عنوان ناب‏ترین خصیصه دیدگاه ادبى او ـ بپردازد. برآیند تحقیق حاکى از آن است که تأویلات قاضى از آیات قرآن، گاه مطابق ذوق شخصى او و در بیشتر موارد در راستاى اقناع مخاطبان است.