Marifat, Volume 31, Issue 6, No 297, Year 2025 , Pages 37-45
Ibn Kamooneh's Doubt; Background and the Forjeh Argument
Article Type:
Promotional
Writers:
Shokofeh maneshi
/ MA in Philosophy and Speculative Theology (kalam), Shahid Beheshti University / shekoofeh_maneshi@yahoo.com
/ MA in Philosophy and Speculative Theology (kalam), Shahid Beheshti University / shekoofeh_maneshi@yahoo.comAbstract:
Abstract
One of the most controversial doubts raised among earlier Muslim philosophers is the doubt of Ibn Kamooneh or Iftikhar al-Shayatin. According to many scholars, this doubt posed a serious challenge to the philosophers of that time, insofar as the answer to the doubt was called Iftikharul al-Malai’keh. Considering some narrative arguments, such as forjeh argument, it is possible to give an answer to this doubt, an answer that maintains its effectiveness in all philosophical schools of thought, including the fundamental reality of existence or nature. Using content analysis, in this article, we seek to investigate the character of Ibn Kamooneh in order to provide a clear picture of the origin of this doubt and the interpretation of forjeh argument. It seems that Ibn Kamooneh's doubt has a common ground between the worldview of the Iranian Mughans and their duality on the one hand, and ontological issues in Masha's philosophy on the other hand. According to the answer to forjeh argument, the assumption of two necessary by-itself beings will lead to infinite regression and infinite Necessary Existents.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :شبهه ابن‌کمّونه؛ پیشینه و برهان فرجه
Abstract:
یکی از بحث برانگیزترین شبهات مطرح در میان قدمای فلاسفه اسلامی، شبهة ابن کمّونه یا افتخارالشیاطین است. به اذعان بسیاری از متقدمین، این شبهه چالشی جدی را پیش روی حکمای آن زمان قرارداد؛ به طوری که پاسخ به شبهه را افتخارالملائکه نام نهادند. با نظر به برخی از برهان های روایی، همچون برهان فرجه، می توان پاسخی به شبهه داد که کارآیی خود را در تمامی نحله های فکر فلسفی اعم از اصالت وجود یا ماهیت حفظ کند. ما در این مقاله از طریق توصیف و تحلیل محتوا به دنبال بررسی شخصیت واضع شبهه به منظور ارائه تصویری روشن از مبدأ شبهه و تقریر برهان فرجه در خصوص چگونگی پاسخ به آن هستیم. به نظر می رسد شبهه ابن کمّونه زمینه ای مشترک در میان جهان شناسی مغان ایرانی و ثنویت آنها ازیک سو، و مباحث وجودشناختی در فلسفه‌ی مشاء از سوی دیگر داشته باشد. طبق پاسخ برهان فرجه فرض دو واجب بالذات مقتضی تسلسل و واجب الوجودهای بی نهایت خواهد بود.
References:
- ابن‌فوطی، عبدالرزاق‌بن احمد، 2003م، الحوادث الجامعه و التجارب النافعه فی المایه السابعه، بیروت، دارالکتب العلمیه.
- ابن‌کمّونه، سعدبن منصور، 1402ق، الکاشف (الجدید فی الحکمه)، بغداد، جامعة بغداد.
- آقابزرگ تهراني، محمدحسین، 1403ق، الذریعة الی تصانیف الشیعه، اصفهان، مؤسسة تحقیقات و نشر معارف اهل‌بیت.
- آمدی، علی‌بن محمد، 2002م، ابکار الافکار، قاهره، دارالکتب.
- جوادی آملی، عبداله، 1386، رحیق مختوم، قم، اسراء.
- حسن‌زاده آملی، حسن، 1362، وحدت از دیدگاه عارف و حکیم، قم، فجر.
- ـــــ ، 1387، شرح فارسی اسفار اربعه، قم، بوستان کتاب.
- خمینی، سیدحسن، 1383، «تحلیل و نقد شبهه ابن‌کمّونه از منظر تقریرات شرح منظومه امام خمینی»، متین، ش 22، ص 69ـ91.
- دوانی، محمدبن اسعد، 1411ق، شواکل الحور فی شرح هیاکل النور، مشهد، بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوي.
- ساکت، محمدحسین، 1378، «فیلسوف یهودی»، کتاب ماه فلسفه، ش 14، ص 5ـ16.
- سبزواری، ملاهادی، 1379، شرح منظومه، تهران، ناب.
- سجادی، سیدجعفر، 1378، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، مدخل ابن‌کمّونه، تهران، مرکز دائرةالمعارف اسلامی.
- صدرالمتألهين، 1981م، الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة، بیروت، دار احیاء التراث.
- صدوق، محمدبن علی، 1389، التوحید، قم، جامعة مدرسین.
- طباطبائی، سیدمحمدحسین، 1411ق، تفسیر المیزان، بیروت، مؤسسة الاعلمي.
- ـــــ ، بی‌تا ـ الف، توحید علمی و عینی، مشهد، علامه طباطبائی.
- ـــــ ، بی‌تا ـ ب، نهایة الحکمة، قم، جامعة مدرسين.
- فخری، محمدبن احمد، 1382، تعلیقه بر الهیات شرح تجرید، تهران، میراث مکتوب.
- کاشف الغطا، محمدحسین، 1402ق، الفردوس الاعلی، قم، فیروزآبادي.
- کلینی، محمدبن یعقوب، 1375، اصول الکافی، ترجمة محمدباقر کوه‌کمره‌ای، قم، اسوه.
- مطهری، مرتضی، 1389، اصول فلسفه و روش رئالیسم، تهران، صدرا.
- مظفر، محمدرضا، 2010م، المنطق، بیروت، الأمیره لبنان.
- مقدسی، ابوسلیمان و دیگران، 1412ق، رسائل اخوان الصفا و خلان الوفا، بیروت، دار الاسلامیه.
- مقدسی، مطهربن طاهر، بی‌تا، البدء و التاریخ، بيروت، مکتبة الثقافة الدینیه.
- ملکی، محمد، 1399، «جریان‌شناسی شبهه ابن‌کمّونه و چگونگی انتساب آن به شیخ اشراق»، هستی و شناخت، ش 1، ص 129ـ144.
- منزوی، علی‌نقی، 1387، «زندگی و آثار ابن‌کمّونه»، کتاب ماه فلسفه، ش 14، ص 94ـ105.
- میرداماد، میرمحمدباقر، 1385، التقدیسات، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگي.
- میردامادی، سیدمجید، 1395، «مسئله توحید ذاتی و ارتباط آن با کاشفیت وحدت مفهوم از وحدت مصداق»، خردنامه صدرا، ش 85، ص 37ـ50.
- میرزارفیع، محمدبن حیدر، 1428ق، الحاشیه علی اصول الکافی، قم، دارالحدیث.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
, Mohammad Hossein, maneshi, Shokofeh.(2025) Ibn Kamooneh's Doubt; Background and the Forjeh Argument. Marifat, 31(6), 37-45
Mohammad Hossein ; Shokofeh maneshi."Ibn Kamooneh's Doubt; Background and the Forjeh Argument". Marifat, 31, 6, 2025, 37-45
, M, maneshi, S.(2025) 'Ibn Kamooneh's Doubt; Background and the Forjeh Argument', Marifat, 31(6), pp. 37-45
