Marifat, Volume 31, Issue 9, No 300, Year 2025 , Pages 63-74
Explaining the Concept of the Embodiment of actions (Daēnā) from the Perspective of Islam, Zoroastrianism and Manaism
Article Type:
Promotional
Writers:
Parvane 
/ MA in Eastern Religions, the University of Religions and Denominations / parmida2020khanii@gmail.com
/ MA in Eastern Religions, the University of Religions and Denominations / parmida2020khanii@gmail.comAbstract:
Abstract
In any religion, the results of actions are an integral and essential part of the eschatology of that religion. In some cases, people see the results of their actions in this world, but the question is: What do different religions hold about the return of actions given the myth and beliefs of each religion about the creation and the end of the world? In Islam and the Qur'an, the concepts of intentions in actions, purgatory, resurrection, and judgement day have been extensively discussed. In Zoroastrianism and Avesta and Pahlavi texts, based on the law of Asha, human actions return to him in this world in addition to the resurrection day. In general, heaven or hell is the natural reflection of human actions. In Manaism, there is a belief in the reincarnation of sinful people in this world and their going to the new heaven and then the bright heaven after complete purity and enlightenment. Therefore, this discussion is somewhat similar in Zoroastrianism and Islam, but completely different in Manaism. The present article investigates this topic using the library and descriptive methods.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :تبیین مفهوم تجسم اعمال (دئنا) از منظر دین اسلام، زردشتی و مانوی
Abstract:
نتایج اعمال در هر دینی جزء لاینفک و اساسی در آخرت شناسی آن دین است و همچنین در بعضی موارد انسان آثار اعمال خود را در این دنیا می بیند. اما مسئله اینجاست که در هر دینی نوع این بازگشتِ عمل، با توجه به اسطوره و عقاید هر دین در باب آفرینش و پایان جهان چگونه است؟ در اسلام و قرآن به درازا از مفاهیم نیات اعمال، برزخ و معاد و قیامت سخن گفته شده است. در دین زردشت و متون اوستایی و پهلوی علاوه بر معاد، بر پایۀ قانون اشه، رفتار انسان در همین جهان نیز به خودش برمی گردد. درکل، بهشت یا دوزخ، بازتاب طبیعی کردار انسان است. در مانویت اعتقاد به تناسخ انسان گناهکار در این دنیا و رفتن به بهشت نو و سپس بهشت روشنی، بعد از پاکی و نورانیت کامل، مطرح است. بنابراین این بحث در دین زرتشت و اسلام تاحدودی باهم هم افق است؛ اما در مانویت کاملاً بحث فرق می کند؛ که در این مقاله با استفاده از روش کتابخانه ای و توصیفی، مورد بررسی قرار گرفته است.
References:
- ابن‌نديم، محمدبن اسحاق، 1343، الفهرست، ترجمة محمدرضا تجدد، تهران، ابن‌سينا.
- ـــــ ، 1379، ماني به روايت ابن‌نديم، ترجمة محسن ابوالقاسمي، تهران، طهوري.
- اسماعيل‌پور، ابوالقاسم، 1396، اسطوره آفرينش در کيش ماني، تهران، چشمه.
- اشتهاردي، محمدمهدي، 1389، عالم برزخ (در چند قدمي ما)، قم، نبوي.
- آذرانداز، عباس، «مفهوم خرد در آیین ماني»، مطالعات ایرانی، ش 22، ص 155ـ170.
- آقامحمدي، علي‌محمد، 1384، ماني ـ مانيگري ـ صوفيگري، تهران، فرهاد.
- باقري، مهري، 1385، دين‌هاي ايران باستان، تهران، قطره.
- بويس، مري و ديگران، 1388، جستاري در فلسفه زردشتي، ترجمة سعيد زارع و ديگران، قم، دانشگاه اديان و مذاهب.
- بويس، مري، 1393، تاريخ کيش زردشت (اوايل کار)، ترجمة همايون صنعتي‌زاده، تهران، گستره.
- بهار، مهرداد و ابوالقاسم اسماعيل‌پور، 1393، ادبيات مانوي، تهران، کارنامه.
- پورداود، ابراهيم، بي‌تا، گاتها، بي‌جا، بي‌نا.
- جعفري، يعقوب، 1396، «تجسم اعمال در قيامت»، درس‌هايي از مکتب اسلام، ش 680، ص 22ـ27.
- چاوشي اکبري، رحيم، 1383، حماسه اهورايي گاهان، تهران، دفتر پژوهش‌هاي فرهنگي.
- حاجتي شورکي، سيدمحمد، 1396، «بررسي تطبيقي سرنوشت انسان پس از مرگ در اسلام و زرتشت»، معرفت اديان، ش 2، ص 53ـ74.
- ـــــ ، 1398، شايست و ناشايست دين زرتشت، تهران، تراث.
- دادگي، فرنبغ، 1378، بندهش، ترجمة مهرداد بهار، تهران، توس.
- رضايي، عبدالعظيم، 1386، پيام‌هاي والاي زردشت به جهانيان، تهران، ذهن آويز.
- زرشناس، زهره، 1385، «مفهوم دئنا در نوشته‌هاي سغدي»، نامه انجمن، ش 21، ص 51ـ60.
- ژان وارن، 1362، زرتشت چه مي‌گويد، ترجمة عنايت‌الله شکيباپور، تهران، سعيدي.
- ژينيو، فيليپ، 1382، ارداويراف‌نامه، ترجمة ژاله آموزگار، تهران، معين.
- سبحاني، جعفر، 1369، منشور جاويد پيرامون معاد در قرآن، قم، سيدالشهدا.
- شروو، پرادز اوکتور، 1382، عناصر ايراني در کيش مانوي (با رويکرد تطبيقي ـ تقابلي)، ترجمة محمد شکري فومشي، تهران، طهوري.
- شهبازي، مريم و ويدا نداف، 1391، «جهان آخرت و تن پسين»، عرفانيات در ادب فارسي، ش 12، ص 47ـ66.
- طاهرزاده، اصغر، 1387، معاد (بازگشت به جدي‌ترين زندگي)، اصفهان، الميزان.
- طباطبائي، سيدمحمدحسين، 1392، تجسم اعمال، قم، المصطفي.
- علم‌الهدي، علي، 1353، معاد و عدل يا مراحل نهايي بشر، تهران، افتخاريان.
- کاي بار، آسهوسن و مري بويس، 1348، ديانت زردشتي، ترجمة فريدون وهمن، تهران، فرهنگ اديان.
- کشاورز، رضا و محمدعلي تجري، 1381، «تجسم اعمال از منظر دين و فلسفه»، پژوهش‌هاي فلسفي و کلامي، ش 11و12، ص 199ـ215.
- مزداپور، کتايون و همکاران، 1394، اديان و مذاهب در ايران باستان، تهران، سمت.
- موسوي‌زاده، محمد، 1380، سيري در معاد، تهران، تنديس.
- مهر، فرهنگ، 1374، ديدي نو از ديني کهن(فلسفه زرتشت)، تهران، کتابخانه مجلس شوراي اسلامي.
- ميرفخرايي، مهشيد، 1386، هادخت نسک، تهران، پژوهشگاه علوم انساني.
- نورمفيدي، کاظم، 1394، از مرگ تا قيامت، قم، بوستان كتاب.
- وامقي، ايرج، 1378، نوشته‌هاي ماني و مانويان، تهران، سازمان تبليغات اسلامي.
- ويدنگرن، گئو، 1376، ماني و تعليمات او، ترجمة نزهت صفاي اصفهاني تهران، نشر مركز.
- هينلز، جان راسل، 1393، آئين زردشت و پارسيان، ترجمة سعيد عليمحمدي، قم، اديان.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
, Parvane.(2025) Explaining the Concept of the Embodiment of actions (Daēnā) from the Perspective of Islam, Zoroastrianism and Manaism. Marifat, 31(9), 63-74
Parvane ."Explaining the Concept of the Embodiment of actions (Daēnā) from the Perspective of Islam, Zoroastrianism and Manaism". Marifat, 31, 9, 2025, 63-74
, P.(2025) 'Explaining the Concept of the Embodiment of actions (Daēnā) from the Perspective of Islam, Zoroastrianism and Manaism', Marifat, 31(9), pp. 63-74
