Abstract:
در مدیریت رفتار سازمانی و منابع انسانی، ایجاد انگیزه به دلیل نقش بیبدیل خود، در برابر سایر عوامل و وظایف، جایگاه ویژهای دارد. از اینرو، صاحبنظران از گذشته تاکنون با رویکردهای متفاوت و در سیری تکاملی به شناسایی عوامل شکلدهنده رفتار، به ویژه انگیزههای درونی و نیز فرایند انگیزش افراد و چگونگی ایجاد انگیزه پرداختهاند، اما به دلیل ضعف در نگرش انسانشناسانه خود و عدم توجه جامع به انگیزههای انسان و تفاوت نیازهای افراد گوناگون و تغییر در برخی نیازها با گذشت زمان، هر یک به جنبههای خاصی از موضوع پرداختهاند. در نگرش اسلامی، خلأ اساسی در نظریههای ارائه شده، عدم توجه لازم به انگیزههای معنوی و بینهایت انسان در فرایند تکاملی فردی و اجتماعیاش، به ویژه برترین و شورانگیزترین انگیزه او، یعنی «کمال مطلقجویی»، شمرده میشود. از اینرو، بجاست با تبیین نقش برتر دین ـ نسبت به فلسفه و علم ـ در ایجاد انگیزه و بررسی عوامل و عناصر دخیل در آن، در چارچوب ادبیات اسلامی، چگونگی شکلدهی رفتار مثبت در سایه ایفای نقش بیبدیل انگیزه خداجویی به تصویر کشیده شود. بر این نکته نیز تأکید میگردد که این انگیزه و نظریه مبتنی بر آن به عنوان شاخص اعتبارسنجی نظریات دیگر شمرده شده و ساماندهی نظریهها و روشهای ایجاد انگیزه و حلّ اساسی مسائل مربوط به آن و رشد و توسعه انسانی و سازمانی در گرو نظریهپردازی بر محوریت آن است.