یکى از مهم ترین عوامل مؤثر در تعلیم و تربیت، پرورش و تقویت نیروى عقل است؛ به سبب آنکه عقل در تعدیل و کنترل تمایلات نفسانى و دعوت به اعمال نیک و تقید به مکارم اخلاقى نقش مهمى ایفا مى کند. این مقاله با روش توصیفى ـ تحلیلى، در پى بررسى عوامل و موانع تربیت عقلانى بر مبناى دیدگاه هاى شهید مطهّرى و تبیین تربیت عقلانى در عرصه تربیت اسلامى است. نتایج مقاله حاضر مبیّن آن است که از منظر شهید مطهّرى، موانع تربیت عقل را مى توان وابسته به علل اخلاقى و عاطفى (پیروى از نفس اماره، مرعوبیت و....)، علل فرهنگى، اجتماعى و سیاسى (فرهنگ و جبر حاکم بر جامعه، پیروى از عادات اجتماعى و...) و علل جسمانى (عدم استفاده صحیح حواس، آثار ناشى از اعتیاد) دانست.