Title :واکاوی تأثیر اصل قدرت مطلق الهی در تعلیم و تربیت اسلامی
Abstract:
علوم انسانی بر مبانی گوناگونی استوار است که می توان آنها را در پنج دستة مبانی معرفت شناختی، هستی شناختی، انسان شناختی، دین شناختی و ارزش شناختی طبقه بندی کرد. یکی از مبانی دین شناختی علوم انسانی، قدرت مطلق الهی است. پژوهش حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی درصدد است تأثیر این مبنا را در حوزة تعلیم و تربیت اسلامی نشان دهد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که هرچند انسان موجودی مختار، با اراده و دارای قدرت است و همین ویژگی ها او را تربیت پذیر کرده است؛ اما توانایی او در طول قدرت الهی است. به همین دلیل، انسان معتقد می کوشد تا روش تربیتی ای را برگزیند که در افکار و اعمال خویش هیچ گاه خود را از سیطرة قدرت الهی خارج نداند. همچنین، انسان که مرکب از جسم و روح است، ساحت های بینشی، گرایشی و رفتاری دارد؛ ساحت هایی که می توانند در حوزة تعلیم و تربیت به شکوفایی رسیده و در مسیر صحیح پرورش یابند. در سایة تعلیم و تربیت صحیح، جهان بینی فرد شکل می گیرد و بینش ها و گرایش های او در مسیر رسیدن به هدف نهایی وجودی انسان جهت دهی می شود و در نهایت، انسان با پذیرش قدرت مطلق الهی و توجه به ربط و وابسته بودن خود در تمام ابعاد فکری و حرکتی، رفتاری توحیدی و خدامحوری پیدا می کند.
ابنمنظور، محمدبن مكرم، 1414ق، لسان العرب، بيروت، دار بيروت.
اعرافي، عليرضا و همکاران، 1376، درآمدي بر تعليم و تربيت، اهداف تربيت از ديدگاه اسلام 2، تهران، سمت.
بستانی، محمود، 1388، اسلام و روانشناسی تربیتی، ترجمة محمود هوشیم، چ چهارم، مشهد، بنیاد پزوهشهای اسلامی.
بهشتي، محمد و همكاران، 1379، آراء دانشمندان مسلمان در تعليم و تربيت و مباني آن، چ سوم، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
پارسا، محمد، 1374، روانشناسی تربیتی، تهران، سخن.
حبيبي، رضا، 1397، نظام اخلاقي و تربيتي اسلام، قم، هاجر.
دهخدا، علياکبر، 1377، لغتنامه، تهران، دانشگاه تهران.
راغب اصفهانى، حسينبن محمد، 1412ق، مفردات الفاظ القرآن، بيروت، دارالقلم.
سالاريفر، محمدرضا و همكاران، 1398، بهداشت رواني با نگرش به منابع اسلامي، چ چهارم، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
سبحاني، جعفر، 1381، جبر و اختيار، قم، مؤسسة امام صادق.
سبحاني، جعفر، 1418ق، محاضرات في الالهيات، تلخيص علي رباني گلپايگاني، چ ششم، قم، مؤسسة نشر اسلامي.
سيف، علياکبر، 1379، روانشناسي پرورشي، تهران، آگاه.
صفوي، امانالله، 1392، كليات روشها و فنون تدريس، چ چهاردهم، تهران، معاصر.
طباطبائي، سيدمحمدحسين، 1390ق، الميزان في تفسير القرآن، چ دوم، بيروت، مؤسسة الاعلمي للمطبوعات.
عسکري، مرتضي، 1378، جبر و تفويض و اختيار، تهران، نيک ملکي.
قرشى بنايى، علىاكبر، 1371، قاموس قرآن، چ ششم، تهران، دار الكتب الاسلاميه.
كلينى، محمدبن يعقوب، 1407ق، الكافي، چ چهارم، تهران، دارالكتب الاسلامي.
گرونلند، ادوارد، 1382، هدفهاي رفتاري براي تدريس و ارزشيابي، ترجمة امانالله صفوي، چ چهارم، تهران، رشد.
گروهي از نويسندگان، 1390، فلسفه تعليم و تربيت اسلامي، زيرنظر محمدتقي مصباح يزدي، چ دوم، تهران، مؤسسه فرهنگي مدرسه برهان.
مشايخيراد، شهابالدين، 1388، انديشههاي تربيتي استاد مرتضي مطهري، قم، دفتر عقل.
مصباح يزدي، محمدتقي، 1384، آموزش عقايد، تهران، سازمان تبليغات اسلامي.
مصباح يزدي، محمدتقي، 1392الف، انسانشناسی در قرآن، تنظیم و تدوین محمود فتحعلی، قم، مؤسسة آموزشي پژوهشي امام خميني (ره).
مصباح يزدي، محمدتقي، 1392ب، معارف قرآن: خداشناسي، کيهانشناسي، انسانشناسي، قم، مؤسسة آموزشي پژوهشي امام خميني (ره).
مطهري، مرتضي، 1372، مجموعه آثار، چ سوم، تهران، صدرا.
مطهري، مرتضي، 1375، تعليم و تربيت در اسلام، تهران، صدرا.
معلوف، لويس، 1367، المنجد الابجدي، قم، اسماعيليان.
مکارم شيرازي، ناصر، 1377، اخلاق در قرآن، قم، مدرسة الامام علىبن ابيطالب (ع).
مكارم شيرازى، ناصر و همكاران، 1371، تفسير نمونه، چ دهم، تهران، دار الكتب الاسلاميه.
منعميان، شهرزاد، 1394، شاخصههاي تربيت آرماني از نظرگاه اميرالمؤمنين، قم، عطر معنويت.