معرفت

سال بیست و ششم ـ شماره 241 (ویژة روان شناسی)

فاطمه مرندی / کارشناس ارشد روان شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات                                                  nabavian2565@anjomedu.ir

محمد فولادی / دانشیار گروه جامعه شناسی مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره                                                                    fooladi@iki.ac.ir

دریافت: 2/4/96 ـ پذیرش: 30/10/96

چکیده

هدف از این پژوهش، فراتحلیل مطالعات دین و اضطراب و بررسی چالش های روش شناختی و معرفتی آن دو است. جامعة آماری تمام آثار مربوط به دین و اضطراب است که طی سال های 1381 تا 1391 به صورت کتاب، پایان نامه و مقاله منتشر شده است. در این پژوهش، پس از وارسی اولیة آثار منتشرشده و حذف منابعی که خارج از قلمرو پژوهش بود، این آثار به دقت مطالعه و کاستی ها و چالش های آنها از لحاظ ملاک های روشی و معرفتی، بررسی و ارزیابی شد و اطلاعات به دست آمده در جدول توصیفی و آمار استنباطی و تحلیلی از طریق نرم افزارspss تجزیه و تحلیل گردید. تحلیل داده ها نشان داد که پژوهش های منتشرشده در دهة مزبور، دچار چالش های روشی و معرفتی بسیاری است. برخی از چالش های معرفتی در این پژوهش عبارت است از: نگاه منفی به دین در رفع اضطراب، نگاه خنثا به دین در رفع اضطراب، استفاده از منابع غیراصیل روان شناسی، استفاده از منابع غیراصیل دینی، مستندات ناکافی، فهم نادرست از مفهوم و رابطة دین و اضطراب. همچنین برخی چالش های روش شناختی این پژوهش عبارت است از: بهره گیری از روش کمّی صرف و یا کیفی صرف؛ فقدان نمونه گیری در دسترس و یا نمونه گیری پژوهش؛ فقدان سؤال و یا فرضیة پژوهش.

کلیدواژه ها: چالش های روش شناختی، چالش های معرفتی، دین، اضطراب، فراتحلیل.