درنگي در چگونگي بررسي اسناد احاديث در تعليقات آيت‌الله مصباح بر «معاني الاخبار» و «بحارالانوار»

سال بيست و هفتم ـ شماره 247 (ويژة علوم قرآني)

غلامعلي عزيزي‌ كيا / دانشیار مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني ره     azizikia@qabas.net
دريافت: 15/08/96                    پذيرش: 19/3/97

چکیده
تحقیق و تصحیح و تعلیقه بر شش جلد از مجلدات کتاب شریف بحارالانوار (54–59) و نیز تعلیقه بر معانی‌الاخبار از نخستین نگاشته‌های استاد علامه محمدتقی مصباح به‌شمار می‌آید و دربردارندة نکات رجالی و فقه‌الحدیثی فراوان است. این مقاله با روش تحلیل و توصیف، بخشی از کوشش‌های استاد مصباح در فهم اسناد احادیث را بررسی کرده و به نتایج ذیل دست یافته است. برخی از اسناد احادیث این مجلدات دچار تصحیف و سقط و افزودگی است که در جای خود بدان اشاره شده و برای رفع آن کوشیده‌اند. همچنین گاهی نیاز به تمییز مشترکات و توحید مختلفات بوده است. عناوین یادشده از یکدیگر بازشناسی و یا بر وحدت آنها تأکید شده است. عنوان‌های زیادی نیز معرفی و به وثاقت یا ضعف و یا مجهول بودن آنان اشاره شده و گاه به ارسال یا اتصال سند با استناد به دلیل آن اشاره شده و برخی مشکلات و کاستی‌های اسناد مرتفع شده است.
کلیدواژه‌ها: حدیث، سند حدیث، رجال حدیث، تحقیق در سند حدیث، آيت‌الله مصباح، بحارالانوار، معاني‌الاخبار.