عوامل مؤثر بر ارادة انسان و تقويت آن در راستاي انجام عمل صالح از نظر قرآن

سال بيست و هشتم ـ شماره دوم، پياپي 257 (ويژة علوم قرآني)

حمید آریان / دانشيار مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني ره    Aryan@Qabas.net
محمدعلی جهان‌پناه / كارشناس ارشد تفسير و علوم قرآن مؤسسة آموزشي و پژوهشي امام خميني ره    ma.jahanpanah@gmail.com
دريافت: 22/06/97                    پذيرش: 02/11/97
چکيده
ارادة انسان آخرین جزء علت تامه برای صدور فعل اختیاری از اوست، و در دو جهت اخلاقیِ مثبت یا منفی، قابل تقویت است. جهت‌گیری اراده و صدور فعل خوب یا بد از آدمی، تابع عواملی است که بر اراده اثر می‌گذارند. این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی به ‌بررسی عوامل مؤثر بر اراده انسان و تقویت آن در راستای انجام کارهای خیر از دیدگاه قرآن می‌پردازد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که از نظر قرآن عواملی که ارادة آدمی را تا سرحد صدور کارهای خیر تقویت می‌کند، متعددند که مهم‌ترین آنها عبارتند از: آگاهی به ‌دلایل روشن، میل به ‌سعادت، محبت و عشق به ‌خدا، انذار و توجه دادن به ‌عواقب اعمال، صبر بر ناملایمات، تأثیرپذیری از افراد صاحب ارادة قوی. در این مقاله، آیات دال بر هریک از عوامل یادشده، تحلیل و بررسی شده‌ و نحوة دلالت آنها بر عاملیت هریک از موار ذکرشده، بیان و تشریح شده‌ است.
كليدواژه‌ها: ارادة انسان، تقویت اراده، عوامل تقویت اراده، کارهای خیر.