معرفت

سال بیست و هشتم ـ  شماره چهارم، پیاپی 259 (ویژة فلسفه)

حامد شاد / دکتری معارف اسلامی دانشگاه معارف اسلامی     h.shad@h-shad.ir
دریافت: 06/11/97                    پذیرش: 19/03/98
چکیده
ابن سینا در مقام اثبات جوهر نفسانی و غیرمادی برای انسان، برهان هوای طلق را مطرح می کند و مدعی می شود که وجود جوهر نفسانی امری بدیهی است و با بیانی تنبیهی، ما را به درک این امر بدیهی یاری می کند. او برهان هوای طلق را به عنوان یک برهان تجربی مطرح نمی کند، اما حالت تصویرشده در برهان، علاوه بر تحقق فرضی، قابلیت تحقق عینی و واقعی را هم دارد. حالت غفلت از بدن و حواس ظاهری که او مفروض می گیرد، با استفاده از «داروهای بی حسی» و با استفاده از «عملیات محرومیت حسی» به تحقق عینی رسیده است. آنچه با کمک این برهان درک می شود، نفس مجرد است، نه مفهوم کلی یا صورت خیالی بدن یا افعال و حالات درونی و یا یکی از اعضای داخلی مانند مغز. روش تحقیق در این مقاله، عقلی، توصیفی و تحلیلی است.
کلیدواژه ها: ابن سینا، برهان هوای طلق، برهان انسان معلق، نفس انسانی، تجرد نفس.