راز برهانی امتناع ایرانیان از کوفی‌گری ‌خوارج‌مآب

علي‌نقی ذبیح‌زاده / استادیار گروه تاريخ و تمدن اسلامي و عضو هيئت علمي دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم    zabihzade@gmail.com 
دريافت: 06/11/99                    پذيرش: 26/03/1400
چکيده
یکی از پرسش‌های اساسی در مقایسه بین کوفیان و ایرانیان این است که ایرانیان با چه پشتوانه‌های نظری پس از پیروزی انقلاب اسلامی دچار لغزش‌ها و نافرمانی‌های مدنی، همسان کوفیان خوارج‌مآب بر ضد رهبری ولايی نگردیده و از آن امتناع کردند؟ در این مقاله با شیوه توصیفی ـ تحلیلی، با مرور تاریخی نافرمانی‌های مدنی خوارج (محکمه) و کوفیان خوارج‌مآب در برابر اميرمؤمنان علی علیه السلام، به تشریح ولایت مطلقه الهیه حضرت امیر علیه السلام در ابعاد معنوی یا عرفانی، سیاسی، قضايی، دینی و مذهبی برآمده از متن اسلام، پرداخته شده و در یک مطالعه تطبیقی و با ارائه اسناد، به ریشه‌های کلامی این ناهنجاری‌های سیاسی یا انحطاط مبانی نظری خوارج و کوفیان خوارج‌مآب، و به‌عبارتی فقدان باورشان در ابعاد ولایت‌های یادشده حضرت امیر علیه السلام، به‌عنوان راز نافرمانی مدنی آنان در برابر امام علیه السلام و در نقطه مقابل، وجود اعتقادات ولايی ایرانیان در برابر ولی امر، اعم از امام معصوم علیه السلام یا فقیه جامع‌الشرايط، به‌عنوان راز امتناعشان از تکرار عصیان کوفیانۀ خوارج‌مآب مطرح گردید.
کلیدواژه‌ها: نافرمانی‌های مدنی، خوارج، کوفیان، اميرمؤمنان علی علیه السلام، ولایت، مظلومیت.