معرفت

سال بیست و چهارم ـ شماره 219 (ویژه جامعه شناسى)

محمد فولادى / استادیار گروه جامعه شناسى مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى قدس سره           fooladi@iki.ac.ir

آذر انجم شعاع / دانشجوى دکترى تاریخ و تمدن ملل اسلامى دانشگاه آزاد اسلامى قم    a.anjom4839@gmail.com

دریافت: 25/6/94               پذیرش: 23/10/94

چکیده

امروزه غرب خود را پرچمدار علم و پژوهش مى داند. درحالى که بجز چهار قرن اخیر، که شاهد موفقیت هاى علمى در غرب هستیم، پیش از این، بالغ بر هزار سال قلمرو وسیع تمدن اسلامى، مرکز تفکر و دانش و بسیارى از شهرها، قطب علمى و آموزشى جهان و ظهور نخبگان و اندیشمندان مسلمان بوده است. این پژوهش با رویکرد تحلیلى و توصیفى ـ تبیینى بر آن است تا  نقش مسلمانان را در کشف اسرار آفرینش در علم نجوم، و چگونگى انتقال آن به اروپاییان بررسى نماید. یافته هاى پژوهش حاکى از آن است که منجمان مسلمان با الهام از آموزه هاى دینى، اقدام به بناى رصدخانه هایى با تجهیزات کامل نجومى، طى قرون 3ـ10ق در بغداد، دمشق، مراغه، سمرقند و استانبول نمودند. منجمان مسلمان به نظریات نوینى، بر خلاف نجوم بطلمیوسى دست یافتند و آنچه در قرون 16 و 17 توسط کوپرنیک، گالیله و کپلر مانند قانون اینرسى، بیضویت مدارها، جاذبه عمومى مطرح گردید، قرن ها قبل توسط منجمان مسلمان ارائه شده بود که به نوعى سرقت علمى از سوى غرب به شمار مى رود.

کلیدواژه ها: غرب، وامدارى، نجوم، رصدخانه، کیهان شناسى، ستاره شناسى.