معرفت

جنگ و تهدید «نرم» جدى است!

«امروز اولویت اصلى کشور مبارزه با جنگ نرم دشمن است.» (مقام معظّم رهبرى)

«جنگ نرم» از جمله مباحث مهمى است که چند صباحى است وارد ادبیات ما شده است. در علوم نظامى از واژه‏هایى مانند «جنگ روانى» یا «عملیات روانى» استفاده مى‏شود و در علوم سیاسى مى‏توان به واژه‏هایى همچون «براندازى نرم»، «تهدید نرم»، «انقلاب مخملین» و «انقلاب رنگین» اشاره کرد. «قدرت نرم» یعنى توانایى شکل‏دهى به اولویت‏هاى جامعه هدف و «تهدید نرم» به معناى اعمال قدرت نرم به صورت هدفمند و هوشمند مى‏باشد.

     جوزف ناى در کتاب خود با عنوان قدرت نرم معتقد است: مبناى قدرت سخت یا جنگ سخت بر «اجبار» و مبناى قدرت نرم بر «اقناع» استوار است. وى برخلاف برخى از صاحب‏نظران، اقتصاد و دیپلماسى را در زیرمجموعه قدرت سخت قرار داده و تنها از «رسانه» به عنوان قدرت نرم نام برده است. اجمالاً در جنگ نرم، تحمیل اراده گروهى بر گروه دیگر، بدون استفاده از راه‏هاى نظامى مطرح است. این بحث در سال‏هاى پایانى جنگ سرد، اولین پروژه براندازى نرم در لهستان و با رهبرى لخ والسا در نهضت کارگرى این کشور در سال 1984 تحقق یافت و با فروپاشى شوروى و یوگسلاوى و چند کشور دیگر اروپاى شرقى، براندازى نرم به مسئله جدیدى در حوزه قدرت و امنیت تبدیل شد. استعمارگران از براندازى حکومت‏ها در یوگسلاوى، گرجستان، اوکراین، قرقیزستان و امثال آن با عنوان انقلاب‏هاى رنگى یاد مى‏نمایند. به طور کلى، رویکرد جدید کشورهاى استکبارى براى از بین بردن کشورهاى مستقل و تاراج سرمایه‏هاى انسانى و اقتصادى آنان، اجتناب از جنگ سخت و روى‏آورى به جنگ نرم است. این جنگ داراى هزینه، تلفات انسانى و تدارکات فیزیکى به مراتب کمتر از جنگ سخت است، و زودتر نیز به نتیجه مى‏رسد.

     به عبارت دیگر، «انقلاب رنگى» شیوه‏اى براندازى نرم است که نوعى دگرگونى و جابه‏جایى قدرت به همراه مبارزه منفى و نافرمانى مدنى به دنبال دارد. به طور کلى، اهداف سازماندهى انقلاب‏هاى نرم عبارتند از:

     ـ تسلط بر مناطق ژئوپلتیکى و ژئواستراتژیک؛

     ـ کنترل شریان انتقال انرژى و جلوگیرى از تسلیحاتى شدن آن؛

     ـ حذف و یا مهار نظام‏هاى چالش‏زا در برابر نظام هژمونیک لیبرال ـ دموکراسى آمریکا؛

     ـ ممانعت از ایجاد اتحادیه‏هاى نظامى و امنیتى در آسیا، خاورمیانه و آسیاى مرکزى؛

     ـ همسو نمودن کشورهاى هدف با سیاست‏هاى آمریکا؛

     ـ مهار بیدارى اسلامى و نهضت‏هاى رهایى‏بخش.

     با توجه به اینکه ماهیت اصلى جنگ نرم، عبارت است از تلاش براى تأثیرگذارى بر افکار، احساسات و تمایلات گروه‏هاى مختلف است، مى‏توان تا حدودى به برخى از مهم‏ترین اهداف این جنگ پى برد:

     1. تأثیرگذارى شدید بر افکار عمومى جامعه هدف، از طریق رسانه‏هاى ارتباط جمعى؛

     2. دعوت به تسلیم از راه پخش شایعات و دامن زدن به آن براى ایجاد جوّ بى‏اعتمادى و ناامنى روانى؛

     3. اختلاف‏افکنى در صفوف مردم و برانگیختن اختلاف میان مقام‏هاى نظامى و سیاسى کشور با هدف تجزیه سیاسى کشور؛

     4. ترویج بذر یأس و نومیدى در میان مردم، به ویژه نسل جوان به منظور بى‏تفاوت کردن آنان نسبت به کشور خود و تحولات احتمالى آتى؛

     5. کاهش روحیه و عرق ملى؛

     6. ایجاد اختلال در سامانه‏هاى کنترلى و ارتباطى کشور هدف؛

     7. تبلیغات سیاه، به وسیله شایعه‏پراکنى، بزرگ‏نمایى نقاط ضعف و کم‏اهمیت جلوه دادن پیشرفت‏ها و موفقیت‏ها؛

     8. دامن زدن به نارضایتى داخلى و حمایت از گروه‏هاى مخالف با هدف فشار بر دولت‏هاى مستقل؛

     9. تلاش براى بحرانى و حاد نشان دادن اوضاع کشور از طریق ارائه اخبار و تحلیل‏هاى نادرست و اغراق‏آمیز؛

     10. نابودى هویت ملى و مذهبى و دست‏یابى به اهداف سیاسى، اقتصادى و اجتماعى؛

     11. ترویج ارزش‏هاى اخلاقى غرب به منظور تضعیف ارزش‏هاى کشورهاى هدف؛

     12. قدرت یافتن روزافزون نظام سرمایه‏دارى غرب و حذف نظام متعالى اسلام در عرصه معادلات جهانى؛

     13. پیشگیرى از شکل‏گیرى تمدن اسلامى و بیدارى اسلامى ناشى از آن؛

     14. بازداشتن جوانان کشور هدف از دست‏یابى به ارزش‏هاى علمى و اخلاقى.

     با این حال، به نظر مى‏رسد، مهم‏ترین شیوه مقابله با هجمه فرهنگى نرم دشمن، بصیرت‏افزایى و آگاهى‏بخشى به اقشار مختلف جامعه است. شیوه‏هاى زیر روند بصیرت‏افزایى و آگاهى‏بخشى را سامان مى‏بخشد و توطئه دشمنان را در عرصه فرهنگى خنثا مى‏سازد:

     ـ تقویت باورهاى مذهبى و ملى؛

     ـ مطالعه موشکافانه سیر تاریخى تحولات اجتماعى و سیاسى و فرهنگى در ایران و جهان؛

     ـ توجه و بررسى ویژه تبعات سلطه فرهنگى غرب بر سایر جوامع و آگاهى‏بخشى به مردم در این زمینه؛

     ـ تحلیل علل و عوامل ناهنجارهاى‏هاى اخلاقى و اجتماعى جوامع غربى؛

     ـ عدم انفعال و خودباختگى نسبت به فرهنگ غربى و اعتماد به داشته‏ها و فرهنگ خودى؛

     و به کارگیرى همه امکانات، ظرفیت‏ها و توانمندى‏ها، به ویژه توانمندى رسانه‏اى با هدف آگاهى‏بخشى به افراد جامعه و تقویت هویت ملى و دینى.

دبیر گروه