تفسير الميزان و قرائات غيرمتداول

سال بيست و چهارم ـ شماره 214 (ويژه علوم قرآنى)

سيدرضا مؤدب / استاد دانشگاه قم                            reza@moaddab.ir

على خوشنويس / دانشجوى دكترى علوم قرآن و حديث دانشگاه قم                                 alikhoshnevis791351@gmail.com

دريافت: 29/6/93               پذيرش: 21/12/93

چكيده

علّامه طباطبائى در الميزان در مواردى معدود، قرائاتى غيرمتداول را به عنوان قرائت اصيل قرآنى ترجيح داده است. شناخت تفصيلى اين موارد مقدمه اى است براى طرح پرسش هايى درباره برخى مبانى قرآنى ايشان؛ پرسش هايى برآمده از احساس تعارض ميان اقدام فوق با پذيرش برخى مبانى اجماعى يا مشهور طائفه اماميه درباره قرآن؛ از جمله: 1. وحدت نص و قرائت قرآن؛ 2. لزوم تواتر براى اثبات قرآن؛ 3. مصونيت قرآن از تحريف؛ 4. عدم حجيت قرآئات. اين مقاله با اتخاذ روشى توصيفى ـ تحليلى، به بيست مورد از اين دست قرائات در الميزان دست يافت كه غالبا با ادله اى همچون «شهادت سياق، هماهنگى با آيه اى ديگر، تطابق لفظى با سنت، دورى از تكلفات دستورى، حذف يا كثرت حذف، اقتضاى طبع المعنى، تطابق با حكم مسلم اسلامى، و گواهى لغت» مستدل شده اند. از مجموع اين قرائات، نُه قرائت منجر به تبديل معنا، يك قرائت منجر به افزايش معنا، دو قرائت منجر به تبديل جايگاه معنا و يك قرائت منجر به تغيير در كيفيت معنا شده است.

كليدواژه ها: قرآن، قرائت متداول، قرائات غيرمتداول، مبانى قرآنى اماميه، تفسير الميزان، علّامه طباطبائى.