معرفت

سال بیست و ششم ـ شماره 238 (ویژة جامعه شناسی)

مهدی ولی نژاد / کارشناس ارشد برنامه ریزی آموزشی؛ راهبر آموزشی و پرورشی منطقة موسیان؛ مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام                                                                                                                                                          Mvalinejad_6534@yahoo.com

احسان خانمحمدی / کارشناسی ارشد جامعه شناسی دانشگاه یاسوج                                                 Ehskh1991@gmail.com

دریافت: 14/5/1395                                                       پذیرش: 18/2/1396

چکیده

ماهیت مفاهیم «عقل» و «دین»، و از همه مهم تر، رابطه بین آنها همواره از مهم ترین مباحث قابل توجه و مناقشه در بین متکلمان و نظریه پردازان حوزه های مطالعاتی، به ویژه معرفت شناسی و علم کلام بوده است. آراء متفاوت و گاه متناقض در این زمینه شبهات و ابهامات بسیاری را موجب شده است. اندیشه های شهید مطهری به عنوان یکی از قابل استنادترین الگوها در زمینۀ ارتباط عقل و دین، همواره مطمح نظر بوده است. ازاین رو، با نظر به اهمیت این موضوع، پژوهش پیش رو با هدف شناخت نسبت عقل و دین با یکدیگر از نظر ایشان صورت گرفته است. برای گردآوری داده ها، از روش اسنادی و ابزار فیش برداری استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که در نظر شهید مطهری، عقل و دین علاوه بر سازگاری، مکمّل یکدیگر نیز هستند. در واقع، انسان با هیچ کدام از دو مقولۀ مذکور، به تنهایی قادر به وصول تکامل و سعادت واقعی نیست و این مهم تنها در صورت همراهی عقل با دین قابل تحقق است. با وجود این، دین نسبت به عقل از تقدم برخوردار است؛ زیرا دین پرورانندۀ عقل است.

کلیدواژه ها: عقل، دین، وحی، عقل نظری، عقل عملی، عقل فطری.